Το «Come Together» είναι το εναρκτήριο τραγούδι του δίσκου των Beatles «Abbey Road», που κυκλοφόρησε το Σεπτέμβριο του 1969. Αν και ως δημιουργοί του τραγουδιού αναφέρονται οι John Lennon και Paul McCartney, στην πραγματικότητα το έγραψε μόνο ο John Lennon
Το «Come Together» είναι το εναρκτήριο τραγούδι του δίσκου των Beatles «Abbey Road», που κυκλοφόρησε το Σεπτέμβριο του 1969. Αν και ως δημιουργοί του τραγουδιού αναφέρονται οι John Lennon και Paul McCartney, στην πραγματικότητα το έγραψε μόνο ο John Lennon.
Το τραγούδι αυτό προέκυψε από μία παραγγελία του Timothy Leary όταν είχε αποφασίσει να θέσει υποψηφιότητα για τη θέση του κυβερνήτη της Καλιφόρνιας, με αντίπαλο μάλιστα τον μετέπειτα πρόεδρο Ronald Reagan.
Ο Timothy Leary (1920-1996) ήταν ένας εξέχων ψυχολόγος, συγγραφέας και γκουρού των ψυχεδελικών ναρκωτικών. Έγινε διάσημος για τα πειράματά του με LSD ως τρόπος να προωθηθεί η κοινωνική αλληλεπίδραση και να αυξηθεί η κοινωνική συνείδηση. Έκανε πολλά πειράματα τόσο σε εθελοντές (μεταξύ των οποίων ήταν και ο Δημήτρης Πουλικάκος) όσο και στον εαυτό του, πιστεύοντας ότι το LSD είχε πολλές θετικές ιδιότητες αν λαμβάνονταν σωστά. Όταν η αμερικανική κυβέρνηση πήρε αυστηρά μέτρα εναντίον του LSD, τα πειράματα του Leary σταμάτησαν και ο ίδιος συνελήφθη.
Το 1969, λοιπόν, ο Leary αποφάσισε να διεκδικήσει τη θέση του Κυβερνήτη της Καλιφόρνιας και ζήτησε από τον John Lennon να του γράψει ένα τραγούδι.
Ο Timothy Leary και η γυναίκα του, Rosemary, ταξίδεψαν στο Μόντρεαλ προκειμένου να συμμετάσχουν στη διαμαρτυρία του John Lennon και της Yoko Ono που έλαβε χώρα την 1η Ιουνίου 1969 στο δωμάτιο 1742 του Queen Elizabeth Hotel. Εκείνη την ημέρα έγινε και η ηχογράφηση του «Give Peace Of Chance». Το ζεύγος Leary όχι μόνο συμμετείχε στην ηχογράφηση αλλά αναφέρεται και στους στίχους του τραγουδιού («Everybody's talking about / John and Yoko, Timmy Leary, Rosemary / Tommy Smothers, Bobby Dylan, Tommy Cooper / Derek Taylor, Norman Mailer / Alan Ginsberg, Hare Krishna / Hare, Hare Krishna»).
Την επόμενη μέρα ο Lennon, ο οποίος ήταν από παλιά φίλος και θαυμαστής του Timothy Leary και παράλληλα πολύ δύσπιστος με τον επίσημο Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο, τον Ronald Reagan, προσφέρθηκε να βοηθήσει τον Leary στην προεκλογική του εκστρατεία. Το βασικό σύνθημα του Leary ήταν «Come Together, Join The Party», όπου η λέξη party αφορούσε λιγότερο το κόμμα και πολύ περισσότερο τη γιορτή της ζωής και την κουλτούρα που υποστήριζε. Το σύνθημα αυτό θα ήταν και ο τίτλος του τραγουδιού που θα έγραφε ο John Lennon ως πολιτική κραυγή συνάθροισης. Ωστόσο, ο Leary συνελήφθη για κατοχή μαριχουάνας κι έτσι δεν του επετράπη να συμμετάσχει στις εκλογές. Εν τω μεταξύ ο John έγραψε το «Come Together» και συμμετείχε στις ηχογραφήσεις του «Abbey Road».
Το «Come Together» θεωρείται ότι είναι το τελευταίο τραγούδι με το οποίο ο John Lennon εκφράζει την πολιτικοποιημένη στάση του ως μέλος των Beatles, αν και μεγάλο μέρος του τραγουδιού είναι τυλιγμένο με εικόνες και μέσω αυτού φαίνεται να διακωμωδούνται οι χίπηδες («hair down to his knees») που αναζητούσαν οπαδούς μεταξύ των περιθωριακών της κοινωνίας.
Το 1980, σε μία συνέντευξή του στο περιοδικό Playboy, ο John Lennon είπε για το «Come Together»:
- Το τραγούδι δημιουργήθηκε στο στούντιο. Οι στίχοι είναι αλαμπουρνέζικα και το «Come Together» ήταν μία έκφραση που τη συνέλαβε ο Leary όταν έβαλε υποψηφιότητα για πρόεδρος. Μου ζήτησε να του γράψω ένα τραγούδι για την προεκλογική του εκστρατεία. Προσπάθησα και προσπάθησα και προσπάθησα αλλά δεν μπορούσα να γράψω κάτι. Έγραψα όμως το «Come Together», το οποίο δεν θα τους έκανε. Δεν θα μπορούσαν να έχουν ένα προεκλογικό τραγούδι σαν αυτό, σωστά; Αλλά μερικά χρόνια αργότερα ο Leary μού επιτέθηκε λέγοντας ότι τον εξαπάτησα.
Για την ακρίβεια ο Leary σάστισε όταν άκουσε το τραγούδι των Beatles. Ο ίδιος είπε σχετικά:
- Αν και η νέα εκδοχή ήταν σίγουρα μουσικά και στιχουργικά βελτιωμένη σε σχέση με το προεκλογικό μου τραγούδι, ήμουν λίγος θυμωμένος που ο Lennon με παρέβλεψε μ’ αυτόν τον τρόπο. Όταν έστειλα μία ήπια επιστολή διαμαρτυρίας στον John, εκείνος απάντησε με τη χαρακτηριστική γοητεία του και αστειεύτηκε λέγοντας ότι εκείνος ήταν ο ράφτης κι εγώ ήμουν ο πελάτης που παρήγγειλε ένα κοστούμι και δεν επέστρεψε ποτέ. Έτσι το πούλησε σε κάποιον άλλον.
(Steve Turner, «A Hard Day’s Write»)
Οι στίχοι είναι μία χαρακτηριστική λεκτική σαλάτα του John Lennon, που φρόντισε απλά να ταιριάξει τις λέξεις με τη μουσική χωρίς να σημαίνουν κάτι ιδιαίτερο. Παρόλο που ο ίδιος ο Lennon είπε ότι οι στίχοι του τραγουδιού είναι αλαμπουρνέζικα, και είχε ήδη παρουσιάσει ένα δείγμα ακατανόητης γραφής με το βιβλίο του «Ένας Ισπανός Επί Τω Έργω» (A Spaniard In The Works, 1965), εντούτοις έχουν αποδοθεί πολλές και διάφορες ερμηνείες για το νόημα των στίχων. Μία από αυτές θέλει κάθε στροφή να αναφέρεται και σε έναν από τους Beatles: η πρώτη στροφή στον George Harrison (με χαρακτηριστικό τον στίχο «he one holy roller» που υπονοεί την κλίση του Harrison στον πνευματισμό), η δεύτερη στον Ringo Starr, η τρίτη στον John Lennon και η τελευταία στον Paul McCartney. Μία άλλη εκδοχή θεωρεί ότι το τραγούδι έχει μόνο έναν πρωταγωνιστή-παρία κι ότι αποτελεί μία σαρδόνια αυτοπροσωπογραφία του John Lennon.
Άλλες εκδοχές θεωρούν ότι το τραγούδι αναφέρεται στον Ιησού ή σε ναρκωτικά ή ακόμα και σε ερωτικό όργιο (!). Κατά μία άλλη εκδοχή το τραγούδι το έγραψε μετά από ένα όνειρο που είχε δει στον ύπνο του και επειδή οι περισσότερες εικόνες στο όνειρο ήταν ασύνδετες και άσχετες μεταξύ τους, γι’ αυτό και οι στίχοι του τραγουδιού είναι κι αυτοί ασύνδετοι.
Στην εισαγωγή ακούγεται ο John Lennon να ψιθυρίζει τη λέξη «shoot». Στην πραγματικότητα λέει «shoot me» αλλά η λέξη «me» υπερκαλύπτεται ηχητικά από το μπάσο ενώ ακούγεται και το παλαμάκι που κάνει ο Lennon (και είναι βέβαια ειρωνικό το γεγονός ότι έλεγε «shoot me» αν αναλογιστεί κανείς ότι δολοφονήθηκε με πιστόλι το 1980).
Ο ήχος που ακούγεται πριν από κάθε κουπλέ και μετά το ρεφρέν, προέρχεται από περιστροφικό τηλέφωνο, ο ήχος του οποίου συνοδεύεται από το μπάσο του Paul McCartney.
Μερικοί ερμηνεύουν το ρεφρέν ως μία συμβολική έκκληση του John Lennon προς τους Beatles ώστε να ενωθούν ξανά με τον ίδιο ως ηγέτη. Άλλωστε σ’ εκείνη την περίοδο ήταν ο Paul McCartney που ενεργούσε ως αρχηγός, αν και ήταν σαφές ότι τα τέσσερα μέλη απομακρύνονταν μεταξύ τους όλο και περισσότερο.
Στην τρίτη στροφή ο στίχος «he got walrus gumboot» παραπέμπει στο «I Am The Walrus», τραγούδι που έγραψε ο John Lennon το 1967. Στη συνέχεια υπάρχει αναφορά στη Yoko Ono (στο στίχο «He got Ono sideboard he one spinal cracker»). Ο Ian MacDonald στο βιβλίο του «Revolution In The Head» αναφέρει ότι η έκφραση «spinal cracker» μπορεί να παραπέμπει στην παραδοσιακή πρακτική των Γιαπωνέζων γυναικών που περπατάνε στην πλάτη του συζύγου τους, ο οποίος είναι ξαπλωμένος μπρούμυτα, για να χαλαρώσουν τους μύες και να διατηρήσουν το εύπλαστο της σπονδυλικής στήλης.
Στην τέταρτη στροφή υπάρχει ο στίχος «He got muddy water…», ο οποίος κάνει έμμεση αναφορά στον Αμερικανό μουσικό της blues, Muddy Waters.
Όταν διαδόθηκαν φήμες ότι ο Paul McCartney ήταν νεκρός, μερικοί θαυμαστές νόμισαν ότι ο στίχος «One and one and one is three» αναφερόταν στους τρεις Beatles που απέμειναν και ότι ο στίχος «Got to be good-looking 'cause he's so hard to see» υποτίθεται ότι αναφερόταν στο πνεύμα του Paul (κατά μία άλλη εκδοχή ο στίχος αυτός αναφέρεται στον Ringo Starr επειδή ως drummer ήταν δύσκολο να τον διακρίνει κανείς πίσω από τα τύμπανα).
Διακρίνεται μία λιτότητα στα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένο το τραγούδι, κάτι το οποίο αποτελεί γενικό γνώρισμα της τραγουδοποιΐας του John Lennon. Οι αντηχήσεις με συγκεκριμένα τραγούδια των Beatles που έγραψε ο Lennon αφθονούν από ποικίλες οπτικές γωνίες:
Από συνθετικής άποψης, το κλασικό αυτό ροκ τραγούδι, με το βαθύ blues ύφος, είναι ένα από τα σκοτεινότερα και πιο funky τραγούδια των Beatles και ταυτόχρονα διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο τραγούδι της εποχής, καθώς αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από κουπλέ ενώ το ρεφρέν είναι ένας μόνο στίχος. Έτσι το ρεφρέν είναι ασυνήθιστα σύντομο σε διάρκεια και προέρχεται κατ’ ευθείαν από το στίχο που προηγείται, σαλπίζοντας τη φράση του τίτλου και οδηγώντας πάλι πίσω στο μέρος της εισαγωγής. Δεν υπάρχει γέφυρα και μόνο ένα σόλο κιθάρας διακόπτει αυτή τη ριζική δομή του τραγουδιού.
Το «Come Together» διαρκεί 4:20. Τόσο η μορφή όσο και οι ανάλογες κατατμήσεις του χρόνου είναι αρκετά επεκτατικές. Ο στίχος που αποτελεί το ρεφρέν δεν εμφανίζεται παρά στο 1:10, ενώ το εκτεταμένο και αρμονικά στατικό φινάλε καταλαμβάνει ουσιαστικά ένα ισοδύναμο χρονικό διάστημα. Εν τω μεταξύ η εισαγωγή επαναλαμβάνεται συνεχώς και ο ρυθμός του τραγουδιού είναι συγκρατημένος.
Αρχικά η πρόθεση του Lennon ήταν να ακολουθήσει το ζωηρό ροκ ύφος του Chuck Berry και γι’ αυτό όταν παρουσίασε το τραγούδι στα υπόλοιπα μέλη των Beatles το έπαιξε πολύ γρηγορότερα. Όμως ο Paul McCartney πρότεινε να επιβραδύνουν το τραγούδι και η ιδέα αυτή άρεσε στον Lennon. Επιπλέον ο McCartney πρόσθεσε ένα βαρύ riff με το μπάσο του ώστε να προσδώσει μεγαλύτερη αυθεντικότητα στον ήχο.
Το «Come Together» αποτελεί στην ουσία την απόδειξη ότι ένα παλαιού ύφους τραγούδι μπορεί να ακούγεται σύγχρονο, έστω κι αν τα παλαιά μουσικά στοιχεία είναι εμφανή, όταν η επίδραση του στιλιζαρισμένου γραψίματος και η παραγωγή υπερβαίνουν το πρότυπο. Για να καταλάβει κανείς τη διαφορά, αρκεί να σκεφτεί τη λέξη «υπαινιγμός» σε αντιδιαστολή με τη λέξη «απομίμηση». Και το «Come Together» ήταν πολλά περισσότερα από μία απλή απομίμηση του Chuck Berry. Η ατμόσφαιρα, ο ήχος και ο ρυθμός του ακούγονταν εντελώς καινούργια και κατά κάποιο τρόπο προεικόνιζε το glam rock που θα έκανε την εμφάνισή του μόλις δύο χρόνια αργότερα.
Το οργανικό σόλο του τραγουδιού χωρίζεται μεταξύ του ηλεκτρικού πιάνου (στην πρώτη του ευδιάκριτη εμφάνιση στο κομμάτι) και στη βασική κιθάρα. Το μέρος του πιάνου παραμένει εμφανές και στην εισαγωγή που ακολουθεί το σόλο, ενώ στη συνέχεια μειώνεται για να επανεμφανιστεί στο φινάλε. Η τελευταία επανάληψη της εισαγωγής περιέχει κι ένα επιπλέον παίξιμο της βασικής κιθάρας στο τέλος κάθε μέτρου.
Η απόφαση να χρησιμοποιηθεί δύο φορές η μισή μόνο εισαγωγή στο δεύτερο μισό του τραγουδιού προφανώς πάρθηκε για να μην «βαλτώσει» το κομμάτι. Για τον ίδιο λόγο, η επιστροφή της πλήρους εισαγωγής πριν το φινάλε είναι ένας τρόπος για να καταλάβει ο ακροατής ότι το τραγούδι πλησιάζει στο τέλος του.
Τα κουπλέ διαρκούνε οκτώ μέτρα και περιέχουν τέσσερις σύντομες φράσεις ίσες σε μήκος. Το φινάλε διαρκεί σχεδόν 24 μέτρα, στα οποία χτίζεται ένα αντίφωνο μοτίβο μεταξύ της βασικής κιθάρας και του John Lennon, που τραγουδάει το στίχο του τίτλου, και συνεχίζει σε όλο το fade-out αλλά δεν επιτυγχάνεται παρά μόνο όταν είναι μάλλον αργά.
Η ηχογράφηση του τραγουδιού πραγματοποιήθηκε από τις 21 έως τις 30 Ιουλίου 1969, με παραγωγό τον George Martin και μηχανικούς ήχου τον Geoff Emerick και τον Phil McDonald, και χρειάστηκαν οκτώ λήψεις πριν κατασταλάξουν στην τελική εκδοχή. Η πρώτη λήψη (η οποία περιλαμβάνεται στο «Anthology 3») έγινε στις 21 Ιουλίου, οπότε το τραγούδι ηχογραφήθηκε με ελαφρώς διαφορετικούς στίχους και ακατέργαστα φωνητικά του Lennon, και με το μπάσο του Paul McCartney, την κιθάρα του George Harrison και τα drums του Ringo Starr. Μάλιστα ο Ringo Starr χρησιμοποίησε πετσέτες κουζίνας στα τύμπανα, γεγονός που είχε τεράστια επίδραση στον ήχο του τραγουδιού καθώς τα δυνατά τύμπανα θα κατέστρεφαν την απόκοσμη ατμόσφαιρα του τραγουδιού. Τις επόμενες δύο μέρες ηχογραφήθηκαν επιπλέον φωνητικά και στη συνέχεια προστέθηκαν ηλεκτρικό πιάνο, ρυθμική κιθάρα και μαράκες. Στις 25 Ιουλίου προστέθηκαν αρμονικά φωνητικά και στις 29 και 30 Ιουλίου το τραγούδι ολοκληρώθηκε με κάποιες τελευταίες πρόσθετες ηχογραφήσεις της κιθάρας.
John Lennon: Το «Come Together» άλλαξε στο στούντιο. Είπαμε «Ας το επιβραδύνουμε, ας κάνουμε αυτό, ας κάνουμε εκείνο», και τελικά βγήκε όπως κυκλοφόρησε. Εγώ απλά είπα «Κοιτάξτε, δεν έχω έτοιμη καμία ενορχήστρωση, αλλά ξέρετε πως το θέλω». Νομίζω ότι αυτό έγινε εν μέρει επειδή παίζαμε μαζί για πολύ καιρό. Έτσι είπα «Δώστε μου κάτι funky και δημιουργήστε ίσως κι ένα beat» και όλοι συμμετείχαν σ’ αυτό.
Αυτή ήταν η πρώτη ηχογράφηση στην οποία συμμετείχε ενεργά ο John Lennon μετά το τροχαίο ατύχημα που είχε με τη Yoko Ono τρεις εβδομάδες νωρίτερα (την 1η Ιουλίου 1969). Μάλιστα ο John ήθελε τόσο πολύ να έχει δίπλα του την Yoko Ono ώστε έβαλε ένα νοσοκομειακό κρεβάτι μέσα στο στούντιο δεδομένου ότι εκείνη ήταν πιο σοβαρά τραυματισμένη απ’ ό,τι αυτός.
Ο Βρετανός μουσικοκριτικός Ian MacDonald ανέφερε ότι δεύτερη φωνή στο τραγούδι έκανε ο McCartney. Εντούτοις ο μηχανικός ήχου Geoff Emerick είπε ότι όλα τα φωνητικά τα έκανε ο John Lennon και ότι όταν ο McCartney απογοητευμένος ρώτησε τον Lennon «Τι θέλεις να κάνω εγώ σ’ αυτό το τραγούδι, John;», ο Lennon του απάντησε «Μην ανησυχείς, εγώ θα κάνω τα (φωνητικά) overdubs σ’ αυτό».
Geoff Emerick: Αρχικά ο Paul McCartney έπαιξε το μέρος του ηλεκτρικού πιάνου αλλά ο John κοίταζε πάνω από τον ώμο του και μελετούσε το παίξιμο του Paul. Όταν έφτασε η ώρα να το ηχογραφήσουνε, το ηλεκτρικό πιάνο το έπαιξε ο John αντί για τον Paul. Ο Paul μπορεί να δυσαρεστήθηκε αλλά νομίζω ότι ήταν περισσότερο εκνευρισμένος που δεν τραγούδησε στα ρεφρέν. Ο ίδιος ο John έκανε και τα δεύτερα φωνητικά.
(Music Radar)
Στην πραγματικότητα σε ορισμένα σημεία ακούγεται η φωνή του McCartney αλλά φαίνεται πως τα φωνητικά του προστέθηκαν αργότερα. Πάντως ο ίδιος ο McCartney δήλωσε μετά ότι απογοητεύτηκε που δεν τραγούδησε με τον Lennon σ’ αυτό το τραγούδι.
Paul McCartney: Ακόμη και στο «Abbey Road» δεν κάνουμε τις αρμονίες που συνηθίζαμε. Νομίζω ότι είναι λυπηρό. Στο «Come Together» θα μου άρεσε να τραγουδήσω σε αρμονία με τον John και πιστεύω ότι κι εκείνος θα το ήθελε αλλά ένιωθα πολύ αμήχανα για να του το ζητήσω, και σ’ αυτή την κατάσταση δεν αποδίδω στο μέγιστο των δυνατοτήτων μου.
(Εφημερίδα Evening Standard, 1970)
Ο John Lennon, αντιθέτως, ήταν ενθουσιασμένος:
- Είναι ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια των Beatles ή θα έλεγα ένα από τα αγαπημένα μου κομμάτια του Lennon. Είναι funky, είναι blues και το τραγουδάω αρκετά καλά. Μ’ αρέσει ο ήχος του. Μπορείς να το χορέψεις. Εγώ θα το αγόραζα.
Το «Come Together» έμελλε να ήταν το τελευταίο τραγούδι που ηχογραφήθηκε με παρόντα και τα τέσσερα μέλη των Beatles. Συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ «Abbey Road» και λίγες μέρες μετά κυκλοφόρησε σε single, μαζί με το «Something». Ήταν το 21ο single που κυκλοφόρησαν οι Beatles στις Η.Π.Α. και το 26ο που κυκλοφόρησαν στη Μεγάλη Βρετανία, και ήταν το πρώτο single του συγκροτήματος που περιείχε τραγούδια που ήταν ήδη διαθέσιμα σε album. Την επίβλεψη της έκδοσης την είχε ο Allen Klein, ο οποίος θεωρούσε αυτό το single ως κρίσιμο σημείο καθώς η Apple Records των Beatles είχε ανάγκη από έσοδα και ο Klein προσπαθούσε να θέσει τα οικονομικά του συγκροτήματος σε θέση ισορροπίας.
Στις 29 Νοεμβρίου 1969 το «Come Together» ανέβηκε στο Νο 1 των Η.Π.Α. και παρέμεινε στα αμερικάνικα charts για 16 εβδομάδες. Επίσης έφτασε στο Νο 4 της Μεγάλης Βρετανίας, όπου μάλιστα το BBC απαγόρευσε το τραγούδι εξαιτίας της αναφοράς στην Coca-Cola, θεωρώντας ότι αποτελούσε διαφήμιση!
Αλλά τα προβλήματα δεν σταμάτησαν εκεί, αφού ο John Lennon δέχθηκε μήνυση επειδή –κατά το κατηγορητήριο- έκλεψε το riff της κιθάρας και τον στίχο «Here comes old flat-top» από το «You Can’t Catch Me» του Chuck Berry, που είχε κυκλοφορήσει το 1956.
Τη μήνυση όμως δεν την έκανε ο Chuck Berry αλλά οι εταιρείες Big Seven Music Corp. και Adam VIII, ιδιοκτησίας του Morris Levy, ο οποίος ήταν μία από τις πιο διαβόητες προσωπικότητες της μουσικής βιομηχανίας. Ο Levy είχε τα δικαιώματα του «You Can’t Catch Me» και ισχυριζόταν ότι το «Come Together» ηχούσε παρόμοια με το τραγούδι του Chuck Berry και ότι περιείχε και παρόμοιους στίχους (ο στίχος του Lennon έλεγε «Here come old flattop, he come grooving up slowly» και το τραγούδι του Berry έλεγε «Here come a flattop, he was moving up with me»).
John Lennon: Το «Come Together» είμαι εγώ, γράφοντας δυσνόητα γύρω από ένα παλιό κομμάτι του Chuck Berry. Άφησα μόνο το στίχο «Here comes old flat-top». Δεν μοιάζει σε τίποτα με το τραγούδι του Chuck Berry αλλά με πήγαν στα δικαστήρια επειδή ένα χρόνο νωρίτερα παραδέχτηκα την επιρροή. Θα μπορούσα να το είχα αλλάξει σε «Here comes old iron face», αλλά και πάλι το τραγούδι παραμένει ανεξάρτητο από αυτό του Chuck Berry ή οποιουδήποτε άλλου στη γη.
(David Sheff «All We Are Saying»).
Στην αρχή ο Lennon έπαιρνε αναβολές της δίκης καθώς όταν έγινε η μήνυση είχε μεσολαβήσει η διάλυση των Beatles κι έπρεπε να τακτοποιηθούν όλα τα νομικά και επαγγελματικά προβλήματα που αφορούσαν την Apple Records. Τελικά, στις 12 Οκτωβρίου 1973, σε μία προσπάθεια να δώσει τέλος σ’ αυτή την ιστορία, ο Lennon ήρθε σε διακανονισμό με τον Levy. Σε αντάλλαγμα για την απόσυρση της μήνυσης, ο Lennon συμφώνησε να ηχογραφήσει τρία τραγούδια από τον κατάλογο του Levy, τα οποία και θα συμπεριλάμβανε στο προσωπικό άλμπουμ που ετοίμαζε εκείνη την εποχή στο Los Angeles συνεργαζόμενος με τον παραγωγό Phil Spector.
Παρόλο που το «Come Together» έφερε την υπογραφή και του Paul McCartney, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο McCartney επηρεάστηκε κατά κάποιο τρόπο από τη μήνυση ή από τον διακανονισμό κι αυτό γιατί ήταν ευρέως αποδεκτό ότι το τραγούδι ήταν του John Lennon και ο Lennon πήρε πάνω του την ευθύνη της υπόθεσης.
Τον Αύγουστο του 1972 ο John Lennon και η Yoko Ono έδωσαν δύο συναυλίες για φιλανθρωπικούς σκοπούς στο Madison Square Garden της Νέας Υόρκης. Ο John Lennon, με την υποστήριξη των Elephant’s Memory Band, έπαιξε μόνο ένα τραγούδι των Beatles κι αυτό ήταν το «Come Together». Η συναυλία αυτή, η οποία ήταν η μοναδική που έδωσε ο John Lennon μετά τη διάλυση των Beatles, προβλήθηκε στην αμερικανική τηλεόραση το Δεκέμβριο του 1972 με τον τίτλο John Lennon And Yoko Ono Present The One-To-One Concert ενώ αργότερα κυκλοφόρησε στο βίντεο «John Lennon Live In New York City» (1986).
Σε μία συνέντευξη που παραχώρησε στον Chris Charlesworth του Melody Maker το Νοέμβριο του 1973, ο εσαεί cool Lennon, αναφερόμενος στην ανία και την αμηχανία που του προκαλούσαν πια τα live, ομολόγησε:
- Και, από την άλλη, δυσκολεύομαι να θυμηθώ και τους στίχους. Τραγουδώντας, για παράδειγμα, το «Come Together» για ένα τηλεοπτικό στο Madison Square Garden, πραγματικά είπα σε κάποιο σημείο «She’s got hairy arseholes», αντί για τους στίχους. Και κανείς δεν πήρε χαμπάρι.
Άλλες εκτελέσεις
Το τραγούδι ερμήνευσαν επίσης η Mary Wells (περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Complete Jubilee Sessions»), οι Phoenix Authority (στο άλμπουμ «Blood, Sweat & Brass»), το ελληνικό συγκρότημα Prestige, και σε συναυλίες τους το σουηδικό συγκρότημα Pain Of Salvation, το καναδέζικο συγκρότημα Schizophonic, η Ιρλανδή μουσικός Vyvienne Long και τα ελληνικά συγκροτήματα ENsTRO, Skelters και Beatles Live Tribute Band.
Το «Come Together» ακούγεται στις ταινίες «Movin’» (1970, από τη Liza Minnelli), «Gulp» (1975), «Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band» (1978, από τους Aerosmith, οι οποίοι υποδύονται στην ταινία τους κακοποιούς), «Moonwalker» (1988, από τον Michael Jackson), «Ιστορίες του Μπρονξ» (A Bronx Tale, 1993, από τους Beatles, ακούγεται στη σκηνή φιλονικίας στην pub όπου οι γροθιές ξεκινάνε όταν μπαίνει το ρεφρέν), «Αρμαγεδδών» (Armageddon, 1998, από τους Aerosmith) και «Μέχρι Την Άκρη Του Κόσμου» (Across The Universe, 2007, από τον Joe Cocker) και στα ντοκιμαντέρ «Braverman's Condensed Cream of the Beatles» (1974), «All This And World War II» (1976, από την Tina Turner) και «Imagine» (1988).
Επίσης ακούστηκε στην τηλεοπτική σειρά «Στον Πυρετό Της Δόξας» (Fame, 1984, από τον Gene Anthony Ray), στα shows «The Roseanne Show» (1998, από τον ηθοποιό Robin Williams), «Late Show With David Letterman» (2010, από τη CBS Orchestra) και «The Tonight Show With Jay Leno» (5 Μαΐου 2010, όπου το ερμήνευσαν ο Kevin Eubanks και η Vicki Randle με τους The Tonight Show Band), στην αυστριακή εκπομπή «Willkommen Osterreich» (2009), στην ολλανδική εκπομπή «De Wereld Draait Door» (2010, σε εκτέλεση των Souldiers) και στο θεατρικό show «Love» του Cirque du Soleil (το τραγούδι περιλαμβάνεται και στο βραβευμένο με Grammy soundtrack της παράστασης, όπου το μακρύ σε διάρκεια fade out περιλαμβάνει στοιχεία από το «Dear Prudence», ενώ στο ένθετο ο παραγωγός George Martin χαρακτηρίζει το «Come Together» ως το αγαπημένο του κομμάτι).
Το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε σε διαφήμιση του CONN-X, της Nortel, της Macy’s και της Telecom της Νέας Ζηλανδίας, ενώ περιλαμβάνεται και στο video game The Beatles: Rock Band.
Το «Come Together» έδωσε τον τίτλο στο βιβλίο των Richard Courtney και George Cassidy «Come Together: The Business Wisdom of the Beatles» που κυκλοφόρησε το 2011.
Το περιοδικό Rolling Stone το κατέταξε στο Νο 202 των 500 καλύτερων τραγουδιών όλων των εποχών και στο Νο 9 των 100 καλύτερων τραγουδιών των Beatles.
ΠΗΓΗ
Το «Come Together» είναι το εναρκτήριο τραγούδι του δίσκου των Beatles «Abbey Road», που κυκλοφόρησε το Σεπτέμβριο του 1969. Αν και ως δημιουργοί του τραγουδιού αναφέρονται οι John Lennon και Paul McCartney, στην πραγματικότητα το έγραψε μόνο ο John Lennon.
Το τραγούδι αυτό προέκυψε από μία παραγγελία του Timothy Leary όταν είχε αποφασίσει να θέσει υποψηφιότητα για τη θέση του κυβερνήτη της Καλιφόρνιας, με αντίπαλο μάλιστα τον μετέπειτα πρόεδρο Ronald Reagan.
Ο Timothy Leary (1920-1996) ήταν ένας εξέχων ψυχολόγος, συγγραφέας και γκουρού των ψυχεδελικών ναρκωτικών. Έγινε διάσημος για τα πειράματά του με LSD ως τρόπος να προωθηθεί η κοινωνική αλληλεπίδραση και να αυξηθεί η κοινωνική συνείδηση. Έκανε πολλά πειράματα τόσο σε εθελοντές (μεταξύ των οποίων ήταν και ο Δημήτρης Πουλικάκος) όσο και στον εαυτό του, πιστεύοντας ότι το LSD είχε πολλές θετικές ιδιότητες αν λαμβάνονταν σωστά. Όταν η αμερικανική κυβέρνηση πήρε αυστηρά μέτρα εναντίον του LSD, τα πειράματα του Leary σταμάτησαν και ο ίδιος συνελήφθη.
Το 1969, λοιπόν, ο Leary αποφάσισε να διεκδικήσει τη θέση του Κυβερνήτη της Καλιφόρνιας και ζήτησε από τον John Lennon να του γράψει ένα τραγούδι.
Ο Timothy Leary και η γυναίκα του, Rosemary, ταξίδεψαν στο Μόντρεαλ προκειμένου να συμμετάσχουν στη διαμαρτυρία του John Lennon και της Yoko Ono που έλαβε χώρα την 1η Ιουνίου 1969 στο δωμάτιο 1742 του Queen Elizabeth Hotel. Εκείνη την ημέρα έγινε και η ηχογράφηση του «Give Peace Of Chance». Το ζεύγος Leary όχι μόνο συμμετείχε στην ηχογράφηση αλλά αναφέρεται και στους στίχους του τραγουδιού («Everybody's talking about / John and Yoko, Timmy Leary, Rosemary / Tommy Smothers, Bobby Dylan, Tommy Cooper / Derek Taylor, Norman Mailer / Alan Ginsberg, Hare Krishna / Hare, Hare Krishna»).
Την επόμενη μέρα ο Lennon, ο οποίος ήταν από παλιά φίλος και θαυμαστής του Timothy Leary και παράλληλα πολύ δύσπιστος με τον επίσημο Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο, τον Ronald Reagan, προσφέρθηκε να βοηθήσει τον Leary στην προεκλογική του εκστρατεία. Το βασικό σύνθημα του Leary ήταν «Come Together, Join The Party», όπου η λέξη party αφορούσε λιγότερο το κόμμα και πολύ περισσότερο τη γιορτή της ζωής και την κουλτούρα που υποστήριζε. Το σύνθημα αυτό θα ήταν και ο τίτλος του τραγουδιού που θα έγραφε ο John Lennon ως πολιτική κραυγή συνάθροισης. Ωστόσο, ο Leary συνελήφθη για κατοχή μαριχουάνας κι έτσι δεν του επετράπη να συμμετάσχει στις εκλογές. Εν τω μεταξύ ο John έγραψε το «Come Together» και συμμετείχε στις ηχογραφήσεις του «Abbey Road».
Το «Come Together» θεωρείται ότι είναι το τελευταίο τραγούδι με το οποίο ο John Lennon εκφράζει την πολιτικοποιημένη στάση του ως μέλος των Beatles, αν και μεγάλο μέρος του τραγουδιού είναι τυλιγμένο με εικόνες και μέσω αυτού φαίνεται να διακωμωδούνται οι χίπηδες («hair down to his knees») που αναζητούσαν οπαδούς μεταξύ των περιθωριακών της κοινωνίας.
Το 1980, σε μία συνέντευξή του στο περιοδικό Playboy, ο John Lennon είπε για το «Come Together»:
- Το τραγούδι δημιουργήθηκε στο στούντιο. Οι στίχοι είναι αλαμπουρνέζικα και το «Come Together» ήταν μία έκφραση που τη συνέλαβε ο Leary όταν έβαλε υποψηφιότητα για πρόεδρος. Μου ζήτησε να του γράψω ένα τραγούδι για την προεκλογική του εκστρατεία. Προσπάθησα και προσπάθησα και προσπάθησα αλλά δεν μπορούσα να γράψω κάτι. Έγραψα όμως το «Come Together», το οποίο δεν θα τους έκανε. Δεν θα μπορούσαν να έχουν ένα προεκλογικό τραγούδι σαν αυτό, σωστά; Αλλά μερικά χρόνια αργότερα ο Leary μού επιτέθηκε λέγοντας ότι τον εξαπάτησα.
Για την ακρίβεια ο Leary σάστισε όταν άκουσε το τραγούδι των Beatles. Ο ίδιος είπε σχετικά:
- Αν και η νέα εκδοχή ήταν σίγουρα μουσικά και στιχουργικά βελτιωμένη σε σχέση με το προεκλογικό μου τραγούδι, ήμουν λίγος θυμωμένος που ο Lennon με παρέβλεψε μ’ αυτόν τον τρόπο. Όταν έστειλα μία ήπια επιστολή διαμαρτυρίας στον John, εκείνος απάντησε με τη χαρακτηριστική γοητεία του και αστειεύτηκε λέγοντας ότι εκείνος ήταν ο ράφτης κι εγώ ήμουν ο πελάτης που παρήγγειλε ένα κοστούμι και δεν επέστρεψε ποτέ. Έτσι το πούλησε σε κάποιον άλλον.
(Steve Turner, «A Hard Day’s Write»)
Οι στίχοι είναι μία χαρακτηριστική λεκτική σαλάτα του John Lennon, που φρόντισε απλά να ταιριάξει τις λέξεις με τη μουσική χωρίς να σημαίνουν κάτι ιδιαίτερο. Παρόλο που ο ίδιος ο Lennon είπε ότι οι στίχοι του τραγουδιού είναι αλαμπουρνέζικα, και είχε ήδη παρουσιάσει ένα δείγμα ακατανόητης γραφής με το βιβλίο του «Ένας Ισπανός Επί Τω Έργω» (A Spaniard In The Works, 1965), εντούτοις έχουν αποδοθεί πολλές και διάφορες ερμηνείες για το νόημα των στίχων. Μία από αυτές θέλει κάθε στροφή να αναφέρεται και σε έναν από τους Beatles: η πρώτη στροφή στον George Harrison (με χαρακτηριστικό τον στίχο «he one holy roller» που υπονοεί την κλίση του Harrison στον πνευματισμό), η δεύτερη στον Ringo Starr, η τρίτη στον John Lennon και η τελευταία στον Paul McCartney. Μία άλλη εκδοχή θεωρεί ότι το τραγούδι έχει μόνο έναν πρωταγωνιστή-παρία κι ότι αποτελεί μία σαρδόνια αυτοπροσωπογραφία του John Lennon.
Άλλες εκδοχές θεωρούν ότι το τραγούδι αναφέρεται στον Ιησού ή σε ναρκωτικά ή ακόμα και σε ερωτικό όργιο (!). Κατά μία άλλη εκδοχή το τραγούδι το έγραψε μετά από ένα όνειρο που είχε δει στον ύπνο του και επειδή οι περισσότερες εικόνες στο όνειρο ήταν ασύνδετες και άσχετες μεταξύ τους, γι’ αυτό και οι στίχοι του τραγουδιού είναι κι αυτοί ασύνδετοι.
Στην εισαγωγή ακούγεται ο John Lennon να ψιθυρίζει τη λέξη «shoot». Στην πραγματικότητα λέει «shoot me» αλλά η λέξη «me» υπερκαλύπτεται ηχητικά από το μπάσο ενώ ακούγεται και το παλαμάκι που κάνει ο Lennon (και είναι βέβαια ειρωνικό το γεγονός ότι έλεγε «shoot me» αν αναλογιστεί κανείς ότι δολοφονήθηκε με πιστόλι το 1980).
Ο ήχος που ακούγεται πριν από κάθε κουπλέ και μετά το ρεφρέν, προέρχεται από περιστροφικό τηλέφωνο, ο ήχος του οποίου συνοδεύεται από το μπάσο του Paul McCartney.
Μερικοί ερμηνεύουν το ρεφρέν ως μία συμβολική έκκληση του John Lennon προς τους Beatles ώστε να ενωθούν ξανά με τον ίδιο ως ηγέτη. Άλλωστε σ’ εκείνη την περίοδο ήταν ο Paul McCartney που ενεργούσε ως αρχηγός, αν και ήταν σαφές ότι τα τέσσερα μέλη απομακρύνονταν μεταξύ τους όλο και περισσότερο.
Στην τρίτη στροφή ο στίχος «he got walrus gumboot» παραπέμπει στο «I Am The Walrus», τραγούδι που έγραψε ο John Lennon το 1967. Στη συνέχεια υπάρχει αναφορά στη Yoko Ono (στο στίχο «He got Ono sideboard he one spinal cracker»). Ο Ian MacDonald στο βιβλίο του «Revolution In The Head» αναφέρει ότι η έκφραση «spinal cracker» μπορεί να παραπέμπει στην παραδοσιακή πρακτική των Γιαπωνέζων γυναικών που περπατάνε στην πλάτη του συζύγου τους, ο οποίος είναι ξαπλωμένος μπρούμυτα, για να χαλαρώσουν τους μύες και να διατηρήσουν το εύπλαστο της σπονδυλικής στήλης.
Στην τέταρτη στροφή υπάρχει ο στίχος «He got muddy water…», ο οποίος κάνει έμμεση αναφορά στον Αμερικανό μουσικό της blues, Muddy Waters.
Όταν διαδόθηκαν φήμες ότι ο Paul McCartney ήταν νεκρός, μερικοί θαυμαστές νόμισαν ότι ο στίχος «One and one and one is three» αναφερόταν στους τρεις Beatles που απέμειναν και ότι ο στίχος «Got to be good-looking 'cause he's so hard to see» υποτίθεται ότι αναφερόταν στο πνεύμα του Paul (κατά μία άλλη εκδοχή ο στίχος αυτός αναφέρεται στον Ringo Starr επειδή ως drummer ήταν δύσκολο να τον διακρίνει κανείς πίσω από τα τύμπανα).
Διακρίνεται μία λιτότητα στα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένο το τραγούδι, κάτι το οποίο αποτελεί γενικό γνώρισμα της τραγουδοποιΐας του John Lennon. Οι αντηχήσεις με συγκεκριμένα τραγούδια των Beatles που έγραψε ο Lennon αφθονούν από ποικίλες οπτικές γωνίες:
- «I Am The Walrus» - μπλουζ σαν ομιλία, σε σουρεαλιστική γλώσσα.
- «Nowhere Man» / «Mean Mr Mustard» - το πορτρέτο ενός δυσάρεστου.
- «Dig A Pony» - το προτρεπτικό πλαίσιο του μυαλού του που διαιρείται μεταξύ της δυσνόητης καταδίκης στα κουπλέ και της ενθάρρυνσης στα ρεφρέν.
Από συνθετικής άποψης, το κλασικό αυτό ροκ τραγούδι, με το βαθύ blues ύφος, είναι ένα από τα σκοτεινότερα και πιο funky τραγούδια των Beatles και ταυτόχρονα διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο τραγούδι της εποχής, καθώς αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από κουπλέ ενώ το ρεφρέν είναι ένας μόνο στίχος. Έτσι το ρεφρέν είναι ασυνήθιστα σύντομο σε διάρκεια και προέρχεται κατ’ ευθείαν από το στίχο που προηγείται, σαλπίζοντας τη φράση του τίτλου και οδηγώντας πάλι πίσω στο μέρος της εισαγωγής. Δεν υπάρχει γέφυρα και μόνο ένα σόλο κιθάρας διακόπτει αυτή τη ριζική δομή του τραγουδιού.
Το «Come Together» διαρκεί 4:20. Τόσο η μορφή όσο και οι ανάλογες κατατμήσεις του χρόνου είναι αρκετά επεκτατικές. Ο στίχος που αποτελεί το ρεφρέν δεν εμφανίζεται παρά στο 1:10, ενώ το εκτεταμένο και αρμονικά στατικό φινάλε καταλαμβάνει ουσιαστικά ένα ισοδύναμο χρονικό διάστημα. Εν τω μεταξύ η εισαγωγή επαναλαμβάνεται συνεχώς και ο ρυθμός του τραγουδιού είναι συγκρατημένος.
Αρχικά η πρόθεση του Lennon ήταν να ακολουθήσει το ζωηρό ροκ ύφος του Chuck Berry και γι’ αυτό όταν παρουσίασε το τραγούδι στα υπόλοιπα μέλη των Beatles το έπαιξε πολύ γρηγορότερα. Όμως ο Paul McCartney πρότεινε να επιβραδύνουν το τραγούδι και η ιδέα αυτή άρεσε στον Lennon. Επιπλέον ο McCartney πρόσθεσε ένα βαρύ riff με το μπάσο του ώστε να προσδώσει μεγαλύτερη αυθεντικότητα στον ήχο.
Το «Come Together» αποτελεί στην ουσία την απόδειξη ότι ένα παλαιού ύφους τραγούδι μπορεί να ακούγεται σύγχρονο, έστω κι αν τα παλαιά μουσικά στοιχεία είναι εμφανή, όταν η επίδραση του στιλιζαρισμένου γραψίματος και η παραγωγή υπερβαίνουν το πρότυπο. Για να καταλάβει κανείς τη διαφορά, αρκεί να σκεφτεί τη λέξη «υπαινιγμός» σε αντιδιαστολή με τη λέξη «απομίμηση». Και το «Come Together» ήταν πολλά περισσότερα από μία απλή απομίμηση του Chuck Berry. Η ατμόσφαιρα, ο ήχος και ο ρυθμός του ακούγονταν εντελώς καινούργια και κατά κάποιο τρόπο προεικόνιζε το glam rock που θα έκανε την εμφάνισή του μόλις δύο χρόνια αργότερα.
Το οργανικό σόλο του τραγουδιού χωρίζεται μεταξύ του ηλεκτρικού πιάνου (στην πρώτη του ευδιάκριτη εμφάνιση στο κομμάτι) και στη βασική κιθάρα. Το μέρος του πιάνου παραμένει εμφανές και στην εισαγωγή που ακολουθεί το σόλο, ενώ στη συνέχεια μειώνεται για να επανεμφανιστεί στο φινάλε. Η τελευταία επανάληψη της εισαγωγής περιέχει κι ένα επιπλέον παίξιμο της βασικής κιθάρας στο τέλος κάθε μέτρου.
Η απόφαση να χρησιμοποιηθεί δύο φορές η μισή μόνο εισαγωγή στο δεύτερο μισό του τραγουδιού προφανώς πάρθηκε για να μην «βαλτώσει» το κομμάτι. Για τον ίδιο λόγο, η επιστροφή της πλήρους εισαγωγής πριν το φινάλε είναι ένας τρόπος για να καταλάβει ο ακροατής ότι το τραγούδι πλησιάζει στο τέλος του.
Τα κουπλέ διαρκούνε οκτώ μέτρα και περιέχουν τέσσερις σύντομες φράσεις ίσες σε μήκος. Το φινάλε διαρκεί σχεδόν 24 μέτρα, στα οποία χτίζεται ένα αντίφωνο μοτίβο μεταξύ της βασικής κιθάρας και του John Lennon, που τραγουδάει το στίχο του τίτλου, και συνεχίζει σε όλο το fade-out αλλά δεν επιτυγχάνεται παρά μόνο όταν είναι μάλλον αργά.
Η ηχογράφηση του τραγουδιού πραγματοποιήθηκε από τις 21 έως τις 30 Ιουλίου 1969, με παραγωγό τον George Martin και μηχανικούς ήχου τον Geoff Emerick και τον Phil McDonald, και χρειάστηκαν οκτώ λήψεις πριν κατασταλάξουν στην τελική εκδοχή. Η πρώτη λήψη (η οποία περιλαμβάνεται στο «Anthology 3») έγινε στις 21 Ιουλίου, οπότε το τραγούδι ηχογραφήθηκε με ελαφρώς διαφορετικούς στίχους και ακατέργαστα φωνητικά του Lennon, και με το μπάσο του Paul McCartney, την κιθάρα του George Harrison και τα drums του Ringo Starr. Μάλιστα ο Ringo Starr χρησιμοποίησε πετσέτες κουζίνας στα τύμπανα, γεγονός που είχε τεράστια επίδραση στον ήχο του τραγουδιού καθώς τα δυνατά τύμπανα θα κατέστρεφαν την απόκοσμη ατμόσφαιρα του τραγουδιού. Τις επόμενες δύο μέρες ηχογραφήθηκαν επιπλέον φωνητικά και στη συνέχεια προστέθηκαν ηλεκτρικό πιάνο, ρυθμική κιθάρα και μαράκες. Στις 25 Ιουλίου προστέθηκαν αρμονικά φωνητικά και στις 29 και 30 Ιουλίου το τραγούδι ολοκληρώθηκε με κάποιες τελευταίες πρόσθετες ηχογραφήσεις της κιθάρας.
John Lennon: Το «Come Together» άλλαξε στο στούντιο. Είπαμε «Ας το επιβραδύνουμε, ας κάνουμε αυτό, ας κάνουμε εκείνο», και τελικά βγήκε όπως κυκλοφόρησε. Εγώ απλά είπα «Κοιτάξτε, δεν έχω έτοιμη καμία ενορχήστρωση, αλλά ξέρετε πως το θέλω». Νομίζω ότι αυτό έγινε εν μέρει επειδή παίζαμε μαζί για πολύ καιρό. Έτσι είπα «Δώστε μου κάτι funky και δημιουργήστε ίσως κι ένα beat» και όλοι συμμετείχαν σ’ αυτό.
Αυτή ήταν η πρώτη ηχογράφηση στην οποία συμμετείχε ενεργά ο John Lennon μετά το τροχαίο ατύχημα που είχε με τη Yoko Ono τρεις εβδομάδες νωρίτερα (την 1η Ιουλίου 1969). Μάλιστα ο John ήθελε τόσο πολύ να έχει δίπλα του την Yoko Ono ώστε έβαλε ένα νοσοκομειακό κρεβάτι μέσα στο στούντιο δεδομένου ότι εκείνη ήταν πιο σοβαρά τραυματισμένη απ’ ό,τι αυτός.
Ο Βρετανός μουσικοκριτικός Ian MacDonald ανέφερε ότι δεύτερη φωνή στο τραγούδι έκανε ο McCartney. Εντούτοις ο μηχανικός ήχου Geoff Emerick είπε ότι όλα τα φωνητικά τα έκανε ο John Lennon και ότι όταν ο McCartney απογοητευμένος ρώτησε τον Lennon «Τι θέλεις να κάνω εγώ σ’ αυτό το τραγούδι, John;», ο Lennon του απάντησε «Μην ανησυχείς, εγώ θα κάνω τα (φωνητικά) overdubs σ’ αυτό».
Geoff Emerick: Αρχικά ο Paul McCartney έπαιξε το μέρος του ηλεκτρικού πιάνου αλλά ο John κοίταζε πάνω από τον ώμο του και μελετούσε το παίξιμο του Paul. Όταν έφτασε η ώρα να το ηχογραφήσουνε, το ηλεκτρικό πιάνο το έπαιξε ο John αντί για τον Paul. Ο Paul μπορεί να δυσαρεστήθηκε αλλά νομίζω ότι ήταν περισσότερο εκνευρισμένος που δεν τραγούδησε στα ρεφρέν. Ο ίδιος ο John έκανε και τα δεύτερα φωνητικά.
(Music Radar)
Στην πραγματικότητα σε ορισμένα σημεία ακούγεται η φωνή του McCartney αλλά φαίνεται πως τα φωνητικά του προστέθηκαν αργότερα. Πάντως ο ίδιος ο McCartney δήλωσε μετά ότι απογοητεύτηκε που δεν τραγούδησε με τον Lennon σ’ αυτό το τραγούδι.
Paul McCartney: Ακόμη και στο «Abbey Road» δεν κάνουμε τις αρμονίες που συνηθίζαμε. Νομίζω ότι είναι λυπηρό. Στο «Come Together» θα μου άρεσε να τραγουδήσω σε αρμονία με τον John και πιστεύω ότι κι εκείνος θα το ήθελε αλλά ένιωθα πολύ αμήχανα για να του το ζητήσω, και σ’ αυτή την κατάσταση δεν αποδίδω στο μέγιστο των δυνατοτήτων μου.
(Εφημερίδα Evening Standard, 1970)
Ο John Lennon, αντιθέτως, ήταν ενθουσιασμένος:
- Είναι ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια των Beatles ή θα έλεγα ένα από τα αγαπημένα μου κομμάτια του Lennon. Είναι funky, είναι blues και το τραγουδάω αρκετά καλά. Μ’ αρέσει ο ήχος του. Μπορείς να το χορέψεις. Εγώ θα το αγόραζα.
Το «Come Together» έμελλε να ήταν το τελευταίο τραγούδι που ηχογραφήθηκε με παρόντα και τα τέσσερα μέλη των Beatles. Συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ «Abbey Road» και λίγες μέρες μετά κυκλοφόρησε σε single, μαζί με το «Something». Ήταν το 21ο single που κυκλοφόρησαν οι Beatles στις Η.Π.Α. και το 26ο που κυκλοφόρησαν στη Μεγάλη Βρετανία, και ήταν το πρώτο single του συγκροτήματος που περιείχε τραγούδια που ήταν ήδη διαθέσιμα σε album. Την επίβλεψη της έκδοσης την είχε ο Allen Klein, ο οποίος θεωρούσε αυτό το single ως κρίσιμο σημείο καθώς η Apple Records των Beatles είχε ανάγκη από έσοδα και ο Klein προσπαθούσε να θέσει τα οικονομικά του συγκροτήματος σε θέση ισορροπίας.
Στις 29 Νοεμβρίου 1969 το «Come Together» ανέβηκε στο Νο 1 των Η.Π.Α. και παρέμεινε στα αμερικάνικα charts για 16 εβδομάδες. Επίσης έφτασε στο Νο 4 της Μεγάλης Βρετανίας, όπου μάλιστα το BBC απαγόρευσε το τραγούδι εξαιτίας της αναφοράς στην Coca-Cola, θεωρώντας ότι αποτελούσε διαφήμιση!
Αλλά τα προβλήματα δεν σταμάτησαν εκεί, αφού ο John Lennon δέχθηκε μήνυση επειδή –κατά το κατηγορητήριο- έκλεψε το riff της κιθάρας και τον στίχο «Here comes old flat-top» από το «You Can’t Catch Me» του Chuck Berry, που είχε κυκλοφορήσει το 1956.
Τη μήνυση όμως δεν την έκανε ο Chuck Berry αλλά οι εταιρείες Big Seven Music Corp. και Adam VIII, ιδιοκτησίας του Morris Levy, ο οποίος ήταν μία από τις πιο διαβόητες προσωπικότητες της μουσικής βιομηχανίας. Ο Levy είχε τα δικαιώματα του «You Can’t Catch Me» και ισχυριζόταν ότι το «Come Together» ηχούσε παρόμοια με το τραγούδι του Chuck Berry και ότι περιείχε και παρόμοιους στίχους (ο στίχος του Lennon έλεγε «Here come old flattop, he come grooving up slowly» και το τραγούδι του Berry έλεγε «Here come a flattop, he was moving up with me»).
John Lennon: Το «Come Together» είμαι εγώ, γράφοντας δυσνόητα γύρω από ένα παλιό κομμάτι του Chuck Berry. Άφησα μόνο το στίχο «Here comes old flat-top». Δεν μοιάζει σε τίποτα με το τραγούδι του Chuck Berry αλλά με πήγαν στα δικαστήρια επειδή ένα χρόνο νωρίτερα παραδέχτηκα την επιρροή. Θα μπορούσα να το είχα αλλάξει σε «Here comes old iron face», αλλά και πάλι το τραγούδι παραμένει ανεξάρτητο από αυτό του Chuck Berry ή οποιουδήποτε άλλου στη γη.
(David Sheff «All We Are Saying»).
Στην αρχή ο Lennon έπαιρνε αναβολές της δίκης καθώς όταν έγινε η μήνυση είχε μεσολαβήσει η διάλυση των Beatles κι έπρεπε να τακτοποιηθούν όλα τα νομικά και επαγγελματικά προβλήματα που αφορούσαν την Apple Records. Τελικά, στις 12 Οκτωβρίου 1973, σε μία προσπάθεια να δώσει τέλος σ’ αυτή την ιστορία, ο Lennon ήρθε σε διακανονισμό με τον Levy. Σε αντάλλαγμα για την απόσυρση της μήνυσης, ο Lennon συμφώνησε να ηχογραφήσει τρία τραγούδια από τον κατάλογο του Levy, τα οποία και θα συμπεριλάμβανε στο προσωπικό άλμπουμ που ετοίμαζε εκείνη την εποχή στο Los Angeles συνεργαζόμενος με τον παραγωγό Phil Spector.
Παρόλο που το «Come Together» έφερε την υπογραφή και του Paul McCartney, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο McCartney επηρεάστηκε κατά κάποιο τρόπο από τη μήνυση ή από τον διακανονισμό κι αυτό γιατί ήταν ευρέως αποδεκτό ότι το τραγούδι ήταν του John Lennon και ο Lennon πήρε πάνω του την ευθύνη της υπόθεσης.
Τον Αύγουστο του 1972 ο John Lennon και η Yoko Ono έδωσαν δύο συναυλίες για φιλανθρωπικούς σκοπούς στο Madison Square Garden της Νέας Υόρκης. Ο John Lennon, με την υποστήριξη των Elephant’s Memory Band, έπαιξε μόνο ένα τραγούδι των Beatles κι αυτό ήταν το «Come Together». Η συναυλία αυτή, η οποία ήταν η μοναδική που έδωσε ο John Lennon μετά τη διάλυση των Beatles, προβλήθηκε στην αμερικανική τηλεόραση το Δεκέμβριο του 1972 με τον τίτλο John Lennon And Yoko Ono Present The One-To-One Concert ενώ αργότερα κυκλοφόρησε στο βίντεο «John Lennon Live In New York City» (1986).
Σε μία συνέντευξη που παραχώρησε στον Chris Charlesworth του Melody Maker το Νοέμβριο του 1973, ο εσαεί cool Lennon, αναφερόμενος στην ανία και την αμηχανία που του προκαλούσαν πια τα live, ομολόγησε:
- Και, από την άλλη, δυσκολεύομαι να θυμηθώ και τους στίχους. Τραγουδώντας, για παράδειγμα, το «Come Together» για ένα τηλεοπτικό στο Madison Square Garden, πραγματικά είπα σε κάποιο σημείο «She’s got hairy arseholes», αντί για τους στίχους. Και κανείς δεν πήρε χαμπάρι.
Άλλες εκτελέσεις
- Rogers (1969, ιταλική εκτέλεση με τίτλο «Tam Tam», σε στίχους των Sergio Bardotti και Franco Migliacci).
- Richard “Groove” Holmes & Ernie Watts (1970, στο δίσκο «Come Together»).
- Chairmen of the Board (1970, στο δίσκο «Chairmen of the Board»).
- Herbie Mann (1970, στο δίσκο «Muscle Shoals Nitty Gritty»).
- George Benson (1970, το συμπεριέλαβε μαζί με το «Because» στο δίσκο «The Other Side of Abbey Road»).
- Mike Curb Congregation (1970, στο δίσκο «Come Together»).
- Syl Johnson (1970, στο δίσκο «Is It Because I’m Black?»).
- Tony Mottola (1970, στο δίσκο «Tony Mottola’s Guitar Factory»).
- Ike & Tina Turner (1970, στο δίσκο «Come Together». Η εκτέλεση αυτή έφτασε στο Νο 57 των Η.Π.Α. και στο Νο 21 της κατηγορίας R&B).
- Booker T & the MGs (Απρίλιος 1970, ως μέρος ενός medley με τραγούδια των Beatles, στο δίσκο «McLemore Avenue»).
- Diana Ross (Σεπτέμβριος 1970, στο δίσκο «Everything Is Everything»).
- Supremes (Οκτώβριος 1970, στο δίσκο «New Ways But Love Stays»).
- Count Basie & His Orchestra (1970, στο δίσκο «Basie on the Beatles» καθώς και στη συλλογή «Come Together: Funky 16 Corners Radio v.54»).
- Hans Staymer Band (1972, στο δίσκο «Dig a Hole»).
- Harrison Kennedy (1972, στο δίσκο «Hypnotic Music»).
- Gladys Knight & The Pips (1975, στο δίσκο «A Little Knight Music»).
- Brothers Johnson (1976, στο δίσκο «Look Out For #1»).
- Nick Ingman (1976, στο δίσκο «Terminator»).
- Café Crème (1977, στο single «Unlimited Citations»).
- Hiltonaires (1978, στο δίσκο «Disco Movie Hits Vol. 2»).
- Aerosmith (1978, σε single μία πολύ καλή hard rock εκτέλεση του «Come Together», με παραγωγό τον Jack Douglas, ο οποίος αργότερα έκανε την παραγωγή στο «Double Fantasy» του John Lennon και της Yoko Ono. Η εκτέλεση των Aerosmith περιλαμβάνεται στο soundtrack της ταινίας «Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band» και το single γνώρισε αμέσως επιτυχία φτάνοντας στο Νο 23 των Η.Π.Α., ενώ μέχρι σήμερα ακούγεται συχνά από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς που παίζουν ροκ μουσική. Τον Οκτώβριο του 1978 οι Aerosmith κυκλοφόρησαν και μία ζωντανή ηχογράφηση, η οποία περιλαμβάνεται στο δίσκο «Live! Bootleg», από συναυλία στο Waltham της Μασαχουσέτης στις 21 Αυγούστου 1978, και ενίοτε το παίζουν ακόμα στις συναυλίες τους).
- Sarah Vaughan (1981, στο δίσκο «Songs of the Beatles»).
- Butthole Surfers (1985, στο άλμπουμ «The Hole Truth… And Nothing Butt» που κυκλοφόρησε το 1995).
- Michael Hedges (1987, ζωντανή ηχογράφηση στο δίσκο «Live on the Double Planet»).
- Beat Surrender (1988, στη συλλογή «Boston Does the Beatles»).
- Funky Young Monks (1988, στη συλλογή «Boston Does the Beatles»).
- Michael Jackson (1988, για το συναυλιακό μέρος της ταινίας «Moonwalker». Ο Michael Jackson, ο οποίος είχε αποκτήσει τα πνευματικά δικαιώματα του «Come Together», συμπεριέλαβε το τραγούδι και στο single «Remember The Time» καθώς και στο άλμπουμ «HIStory: Past, Present and Future, Book I». Το μουσικό βίντεο περιλαμβάνεται στο box set «Michael Jackson’s Vision»).
- Allen Toussaint Orchestra (1989, στο δίσκο «Beatles Songbook»).
- Mike Westbrook Band (1989, στο δίσκο «Off Abbey Road»).
- Soundgarden (Απρίλιος 1990, grunge εκτέλεση στο single «Hands All Over» και στο E.P. «Loudest Love»).
- Bobs (1990, στο άλμπουμ «The Bobs Sing the Songs Of…»).
- Shalamar (1990, στο άλμπουμ «Wake Up». Την επόμενη χρονιά κυκλοφόρησε και σε single χωρίς να γνωρίσει επιτυχία).
- Defunkt (1991, ζωντανή ηχογράφηση στο άλμπουμ «Live at the Knitting Factory»).
- Mia Martini (1991, στο άλμπουμ «Mia Martini In Concerto»).
- Meters (Μάρτιος 1992, στο άλμπουμ «The Meters Jam»).
- Goats (1992, στο τραγούδι «Typical American» χρησιμοποίησαν sample από το «Come Together»).
- Mark Whitfield (1993, στη συλλογή «Come Together: Guitar Tribute to the Beatles»).
- Joanna Stingray & Boris Grebenshchikov (1993, στη συλλογή «Greenpeace Rocks»).
- Gotthard (1994, στο άλμπουμ «Dial Hard»).
- Χρήστος Δάντης (1994, στο άλμπουμ «4»).
- Ludwig Von 88 (1994, στο άλμπουμ «17 Plombs Pour Peter Les Tubes»).
- Axl Rose & Bruce Springsteen (1994, κατά την τελετή της εισαγωγής του John Lennon στο Rock And Roll Hall of Fame).
- Mina (Σεπτέμβριος 1994, στο άλμπουμ «Canarino Mannaro»).
- Slingshot & Simona Yori (1994, κυκλοφόρησαν το τραγούδι «I Don’t Smoke Blunts», όπου χρησιμοποίησαν sample από το «Come Together»).
- Craig Mack (1994, ως sample στο τραγούδι «When God Comes»).
- Marcus Miller (Μάιος 1995, οργανική εκτέλεση στο άλμπουμ «Tales»).
- Smokin’ Mojo Filters (Σεπτέμβριος 1995, πολύ καλή εκτέλεση στη συλλογή «The Help Album», που κυκλοφόρησε για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Τους Smokin’ Mojo Filters αποτελούσαν οι Paul McCartney, Paul Weller, Noel Gallagher, Steve Cradock, Steve White και Carleen Anderson. Η εκτέλεσή τους έφτασε στο Νο 19 της Μεγάλης Βρετανίας).
- Meat Loaf (1995, σε μία έκδοση του single «Not a Dry Eye in the House» ενώ το τραγούδι το ερμήνευσε και σε συναυλίες του).
- Skin (1995, στο άλμπουμ «Absolutely Live at the Borderline»).
- Delbert McClinton (1995, εμπνευσμένη εκτέλεση στη συλλογή «Come Together: America Salutes the Beatles»).
- Bob Belden, Dianne Reeves & Cassandra Wilson (1996, στο άλμπουμ «Bob Belden Presents: Strawberry Fields»).
- Tony Vega, Tito Nieves, Tito Puente, Guianko, Johnny Rivera, Celia Cruz, Ray Sepulveda, Manny Manuel, Domingo Quinones, Oscar D’ Leon, Jesus Enriquez, Miles Pena, Cheo Feliciano & Jose Alberto El Canario (Απρίλιος 1996, στη συλλογή «Tropical Tribute To The Beatles». Η εκτέλεση αυτή έφτασε στο Νο 38 του αμερικάνικου πίνακα επιτυχιών στην κατηγορία Hot Latin Songs).
- Rutles (Οκτώβριος 1996, κυκλοφόρησαν το τραγούδι «Eine Kleine Middle Klasse Musik» ενορχηστρωμένο στο στυλ του «Come Together»).
- Antonio Forcione (1996, στο άλμπουμ «Dedicato»).
- Catupecu Machu (1997, στο άλμπουμ «Dale!»).
- Buddy Miles (Φεβρουάριος 1997, στο άλμπουμ «Tribute To Jimi Hendrix»).
- Diane Delin (Οκτώβριος 1997, στο άλμπουμ «Another Morning»).
- Enrique Bunbury (1997, στο single «Planeta Sur»).
- Elliot Humberto Kavee (1997, στο άλμπουμ «White House Tapes»).
- Rick Wakeman (1997, στο άλμπουμ «Tribute to the Beatles»).
- Keith Terry & Crosspulse (1998, στο άλμπουμ «Serpentine»).
- Bill Mize (1998, στο άλμπουμ «Coastin’»).
- Innovations (Μάρτιος 1998, στο άλμπουμ «Plays the Beatles»).
- Canadian Brass (Ιούνιος 1998, στο άλμπουμ «All You Need Is Love»).
- Robin Williams & Bobby McFerrin (Οκτώβριος 1998, στο άλμπουμ του George Martin «In My Life». Ο Bobby McFerrin κάνει το χαρακτηριστικό μπάσο και την κιθάρα με τη φωνή του και ο ηθοποιός Robin Williams τραγουδάει).
- Pride and Glory (1999, στην επανέκδοση του άλμπουμ «Pride and Glory»).
- Johnny Allen (1999, στο άλμπουμ «Change the World»).
- Tom Jones (1999, ζωντανή ηχογράφηση στο άλμπουμ «Reload+2»).
- Spiralmouth (Ιούνιος 1999, στο άλμπουμ «Spiralmouth». Στην εκτέλεση αυτή περιέχονται και στοιχεία από το τραγούδι των Beatles «I Want You»).
- Cassia Eller (Σεπτέμβριος 1999, το ερμήνευσε ζωντανά στη συναυλία που έδωσε στο Sao Paulo. Η εκτέλεσή της περιλαμβάνεται στο DVD «Cássia Eller: Com Você Meu Mundo Ficaria Completo - Ao Vivo», που κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 2000).
- Beatlejazz (Οκτώβριος 1999, στο άλμπουμ «A Bite of the Apple»).
- Αλκίνοος Ιωαννίδης (2000, ζωντανή ηχογράφηση στο άλμπουμ «Εκτός Τόπου Και Χρόνου»).
- Pam Bricker & Rick Harris (2000, στο άλμπουμ «All the Things You Are»).
- Ze Bruno (2000, στο άλμπουμ «Big Circle»).
- Park Stickney (Απρίλιος 2000, στο άλμπουμ «Action Harp Play Set»).
- Elton John (Οκτώβριος 2000, σε συναυλία που έδωσε στο Madison Square Garden στη Νέα Υόρκη. Η εκτέλεση αυτή περιλαμβάνεται στο DVD «One Night Only: The Greatest Hits Live at Madison Square Garden»).
- Craig David (2 Οκτωβρίου 2001, σε συναυλία στο Radio City Music Hall της Νέας Υόρκης με τίτλο «Come Together: A Night For John Lennon’s World & Music», όπου τραγούδησαν οι Alanis Morissette, Moby, Cyndi Lauper, Lou Reed, Kevin Spacey, Craig David, Nelly Furtado, Dave Stewart κ.α. Η συναυλία αφιερώθηκε στους κατοίκους της Νέας Υόρκης, με τις εισπράξεις να πηγαίνουν στα θύματα των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου. Το «Come Together» περιλαμβάνεται και στο DVD της συναυλίας. Το 2003 ο Craig David ερμήνευσε και πάλι το τραγούδι στην τηλεοπτική εκπομπή Top Of The Pops 2).
- Jeff Naideau (Οκτώβριος 2001, στο άλμπουμ «Heaven on a Half Shell»).
- Israelites (2001, στη συλλογή «A Tribute to the Beatles Reggae Style»).
- Rudy Rotta (2001, στο άλμπουμ «The Beatles in Blue»).
- Wolfgang (2001, στο άλμπουμ «Black Mantra»).
- A-Mei (2001, στο άλμπουμ «旅程»).
- David Starfire (2001, remix της εκτέλεσης των Beatles).
- Cable Car Theory (2002, στο άλμπουμ «Don’t Know When I’ll Be Back Again»).
- Persuasions (Φεβρουάριος 2002, στο άλμπουμ «The Persuasions Sing the Beatles»).
- Kate Normington (Μάρτιος 2002, στο άλμπουμ «Mother’s Daughter»). Brian Bromberg (Απρίλιος 2002, στο άλμπουμ «Wood»).
- Tommy Guerrero (Σεπτέμβριος 2002, οργανική εκτέλεση στο άλμπουμ «Another Late Night»).
- Phe Cullen (Οκτώβριος 2002, στο άλμπουμ «Phe Cullen»).
- Spencer Brewer & Paul McCandless (2002, στο άλμπουμ «Torches On The Lake»).
- Jimmy George (2002, στο άλμπουμ «She»).
- Ali Vegas (2003, κυκλοφόρησε το τραγούδι «Ya Don’t Want None» όπου χρησιμοποίησε sample από το «Come Together»).
- Toxic Audio (2003, στο άλμπουμ «Captive Audience»).
- Avishai Cohen (2003, στο άλμπουμ «Lyla»).
- Hilltop Hoods (2003, κυκλοφόρησε το τραγούδι «Mic Felon», όπου χρησιμοποιήθηκε sample από το «Come Together»).
- Hitch (Φεβρουάριος 2004, στη συλλογή «It Was 40 Years Ago»).
- Rats of Unusual Size (Φεβρουάριος 2004, στη συλλογή «It Was 40 Years Ago»).
- Lynne Arriale Trio (Σεπτέμβριος 2004, ενδιαφέρουσα οργανική jazz εκτέλεση στο άλμπουμ «Come Together». Το τρίο κατεδάφισε τη δομή του τραγουδιού και το επανέφερε στη ζωή με μελωδική και ρυθμική ανάπτυξη, που ο John Lennon δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί).
- Paul Weller (2005, σε single. Έφτασε στο Νο 40 της Μεγάλης Βρετανίας).
- Sugababes (Οκτώβριος 2005, στη συλλογή «Q Lennon Covered #2»). Η ίδια εκτέλεση περιλαμβάνεται και στο single των Sugababes «Ugly», που κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 2005).
- Eurythmics (Νοέμβριος 2005, προηγουμένως ακυκλοφόρητη εκτέλεση στο box set «Boxed», ως bonus track στο άλμπουμ «Savage»).
- Yellow Subs (2005, στο άλμπουμ «Yellow Submarine – The Beatles Tribute»).
- Vitamin String Quartet (2005, στο άλμπουμ «The String Quartet Tribute to the Beatles»).
- Plague (2005, στο άλμπουμ «The X Tapes» αλλά το τραγούδι είχε ηχογραφηθεί στα τέλη της δεκαετίας του 1970).
- Warren Hill (2005, στο άλμπουμ «PopJazz». Η εκτέλεση αυτή δίνει μεγαλύτερο βάρος στην pop πλευρά του τραγουδιού και είναι έντονο το εκτός μελωδίας σαξόφωνο, γεγονός που καθιστά αγνώριστο το τραγούδι των Beatles εκτός από το σημείο του break).
- Roots (2005, μέρος του «Come Together» ακούγεται στο mixtape Best of the Roots).
- Emmanuel Santarromana (2006, στο άλμπουμ «Fab4Ever»).
- JoeLeila (Ιούνιος 2006, στο E.P. «All She Wants»).
- Reamonn (Σεπτέμβριος 2006, στη συλλογή «Come Together – A Tribute to BRAVO»).
- Petra Magoni & Ferruccio Spinetti (2006, στο άλμπουμ «Musica Nuda 2»).
- Punkles (2006, punk εκτέλεση στο άλμπουμ «Punkles for Sale»).
- Kimon (2006, στη συλλογή «Bigger than the Beatles»).
- Labyrinth (Φεβρουάριος 2007, στο άλμπουμ «6 Days to Nowhere»).
- Joe Cocker (Μάρτιος 2007, ως bonus track στην αμερικάνικη έκδοση του άλμπουμ «Hymn for My Soul»).
- Obskuria (Δεκέμβριος 2007, στο άλμπουμ «Discovery of Obskuria»).
- Sky Sunlight Saxon (2008, στο άλμπουμ «The King of Garage Rock»).
- Carly Smithson (Μάρτιος 2008, το ερμήνευσε ζωντανά στο American Idol όπου συμμετείχε ως διαγωνιζόμενη).
- SiM (Ιούνιος 2008, στο άλμπουμ «Silence Iz Mine»).
- Wende Snijders (Σεπτέμβριος 2008, στο άλμπουμ «Chante»).
- Vocaloca (2008, στο άλμπουμ «Vocaloca»).
- Jacques Stotzem (2008, στο άλμπουμ «Catch the Spirit»).
- Erik Truffaz (2008, jazz εκτέλεση, με τη συμμετοχή του Sly Johnson, στο άλμπουμ «Paris»).
- Conejo (2009, κυκλοφόρησε το τραγούδι «I’m Strung Out», στο οποίο χρησιμοποίησε sample από το «Come Together»).
- Prince (Φεβρουάριος 2009, σε συναυλία που έδωσε στο Los Angeles).
- Jeff Healey (Ιούλιος 2009, ζωντανή ηχογράφηση στο άλμπουμ «Songs from the Road»).
- Invisible (Σεπτέμβριος 2009, κυκλοφόρησαν μία εκτέλεση, την οποία έθεσαν ελεύθερη για download από το διαδίκτυο).
- Collide (Οκτώβριος 20009, στο άλμπουμ «These Eyes Before»).
- Goto80 (2009, στη συλλογή «Wanna Hld Yr Handheld, Volume 1»).
- Kris Allen (2009, το ερμήνευσε στο American Idol, όπου συμμετείχε ως διαγωνιζόμενος).
- Olly Murs (2009, στο βρετανικό X Factor όπου συμμετείχε ως διαγωνιζόμενος).
- Twin Atlantic (2009, στο single «What Is Light? Where Is Laughter?»).
- MadMixMustang (2010, κυκλοφόρησε μία μίξη του «Come Together» με το «Fat Bottomed Girls» των Queen).
- 48th St. Collective (Αύγουστος 2010, στη συλλογή «Jazz and Beatles»).
- Evidence (2010, κυκλοφόρησαν το τραγούδι «Frame Of Mind», στο οποίο χρησιμοποίησαν sample από το «Come Together»).
- Wu-Tang Clan (2010, διασκεύασαν live το τραγούδι στη συναυλία που έδωσαν στο Λονδίνο).
- Marcus Johnson (2010, οργανική εκτέλεση στο άλμπουμ «This Is How I Rock»).
- Quatuor Ebene & Richard Hery (2010, στο άλμπουμ «Fiction»).
- Tok Tok Tok (2010, στο άλμπουμ «Revolution 69»).
- Crystal Bowersox (2010, στο American Idol όπου συμμετείχε ως διαγωνιζόμενη).
- Lee Vaughan (2010, στις auditions του βρετανικού X Factor).
- Matt Cardle (Νοέμβριος 2010, στο βρετανικό X Factor όπου συμμετείχε ως διαγωνιζόμενος και τελικά βγήκε νικητής).
- Hungry Kids of Hungary & Ball Park (2011).
- Bill Frisell (Σεπτέμβριος 2011, οργανική εκτέλεση στο άλμπουμ «All We Are Saying…»).
- Steven Tyler & Alice Cooper (στις 31 Δεκεμβρίου του 2011, το ερμήνευσαν μαζί στο διάσημο εστιατόριο Mala Wailea στη Χαβάη).
- Arctic Monkeys (Ιούλιος 2012, στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Λονδίνο. Συμπεριλαμβάνεται στο soundtrack της τελετής, «Isles of Wonder», και έφτασε στο Νο 21 της Μεγάλης Βρετανίας).
- Jennifer Lopez & Mary J. Blige (2013, κατά τη διάρκεια της συναυλίας Sound Of Change).
- Mumford & Sons, Bear’s Den & the Vaccines (2013, όλοι μαζί ως encore στην περιοδεία Gentlemen of the Road).
- Eric Church (2014, ως bonus track στην έκδοση βινυλίου του δίσκου «The Outsiders»).
Το τραγούδι ερμήνευσαν επίσης η Mary Wells (περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Complete Jubilee Sessions»), οι Phoenix Authority (στο άλμπουμ «Blood, Sweat & Brass»), το ελληνικό συγκρότημα Prestige, και σε συναυλίες τους το σουηδικό συγκρότημα Pain Of Salvation, το καναδέζικο συγκρότημα Schizophonic, η Ιρλανδή μουσικός Vyvienne Long και τα ελληνικά συγκροτήματα ENsTRO, Skelters και Beatles Live Tribute Band.
Το «Come Together» ακούγεται στις ταινίες «Movin’» (1970, από τη Liza Minnelli), «Gulp» (1975), «Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band» (1978, από τους Aerosmith, οι οποίοι υποδύονται στην ταινία τους κακοποιούς), «Moonwalker» (1988, από τον Michael Jackson), «Ιστορίες του Μπρονξ» (A Bronx Tale, 1993, από τους Beatles, ακούγεται στη σκηνή φιλονικίας στην pub όπου οι γροθιές ξεκινάνε όταν μπαίνει το ρεφρέν), «Αρμαγεδδών» (Armageddon, 1998, από τους Aerosmith) και «Μέχρι Την Άκρη Του Κόσμου» (Across The Universe, 2007, από τον Joe Cocker) και στα ντοκιμαντέρ «Braverman's Condensed Cream of the Beatles» (1974), «All This And World War II» (1976, από την Tina Turner) και «Imagine» (1988).
Επίσης ακούστηκε στην τηλεοπτική σειρά «Στον Πυρετό Της Δόξας» (Fame, 1984, από τον Gene Anthony Ray), στα shows «The Roseanne Show» (1998, από τον ηθοποιό Robin Williams), «Late Show With David Letterman» (2010, από τη CBS Orchestra) και «The Tonight Show With Jay Leno» (5 Μαΐου 2010, όπου το ερμήνευσαν ο Kevin Eubanks και η Vicki Randle με τους The Tonight Show Band), στην αυστριακή εκπομπή «Willkommen Osterreich» (2009), στην ολλανδική εκπομπή «De Wereld Draait Door» (2010, σε εκτέλεση των Souldiers) και στο θεατρικό show «Love» του Cirque du Soleil (το τραγούδι περιλαμβάνεται και στο βραβευμένο με Grammy soundtrack της παράστασης, όπου το μακρύ σε διάρκεια fade out περιλαμβάνει στοιχεία από το «Dear Prudence», ενώ στο ένθετο ο παραγωγός George Martin χαρακτηρίζει το «Come Together» ως το αγαπημένο του κομμάτι).
Το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε σε διαφήμιση του CONN-X, της Nortel, της Macy’s και της Telecom της Νέας Ζηλανδίας, ενώ περιλαμβάνεται και στο video game The Beatles: Rock Band.
Το «Come Together» έδωσε τον τίτλο στο βιβλίο των Richard Courtney και George Cassidy «Come Together: The Business Wisdom of the Beatles» που κυκλοφόρησε το 2011.
Το περιοδικό Rolling Stone το κατέταξε στο Νο 202 των 500 καλύτερων τραγουδιών όλων των εποχών και στο Νο 9 των 100 καλύτερων τραγουδιών των Beatles.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου