Τοποθεσία: Ο αρχαιολογικός χώρος του Κεραμεικού
Ημερομηνία: 1863
Περιγραφή: Φωτογραφία που απεικονίζει τη λεγόμενη «Οδό των Τάφων» με τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα στο σημερινό αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού. Σε πρώτο πλάνο το ταφικό μνημείο του νεαρού ιππέα Δεξίλεω, που σκοτώθηκε πολεμώντας εναντίον των Σπαρτιατών το 394/3, με την επιτύμβια στήλη του εγκιβωτισμένη για προστασία σε ξύλινο κιβώτιο…
Στην αρχαία Αθήνα ο Κεραμεικός, ο δήμος των Κεραμέων, ήταν ο πιο σημαντικός δήμος στο βορειοδυτικό τμήμα του άστεως. Το γεγονός ότι από αυτόν ξεκινούσαν σημαντικές οδικές αρτηρίες –ανάμεσά τους η Ιερά Οδός και ο «Κεραμεικός» ή «Έξω Δρόμος», που οδηγούσε στην Ακαδημία του Πλάτωνα- σε συνδυασμό με τη συνήθεια των Αθηναίων να θάβουν τους νεκρούς τους έξω από τα τείχη της πόλης, στις παρυφές των δρόμων που έφευγαν από αυτήν, κατέστησε από παλιά την περιοχή μια νεκρόπολη που περιλάμβανε και το επίσημο νεκροταφείο της Αθήνας, το Δημόσιο Σήμα, στο οποίο θάβονταν τιμητικά όσοι πέθαιναν στο πεδίο της μάχης και οι επιφανείς πολίτες. Ταυτόχρονα ο Κεραμεικός ήταν μια χαμηλή κοιλάδα που συχνά πλημμύριζε από τα νερά και την αργιλώδη ιλύ του Ηριδανού, που τον διασχίζει, καθώς και των δυο άλλων κοντινών ποταμών, του Κηφισού και του Κυκλόβορου. Αυτό βέβαια αποθάρρυνε την κατοίκηση σε αυτόν, συγκέντρωσε όμως στην περιοχή πολλά κεραμικά εργαστήρια και άλλες βιοτεχνικές δραστηριότητες.
Εγκαταλειμμένος από αιώνες, καλυμμένος από επιχώσεις που έφθαναν μέχρι και τα 9 μέτρα ύψος και γνωστός μόνο μέσα από τα αρχαία κείμενα, ο σημερινός αρχαιολογικός χώρος του Κεραμεικού παρουσίαζε πολύ διαφορετική εικόνα τον 19ο αιώνα: ήταν μια περιοχή με χαμηλά υψώματα, σκόρπιες κατοικίες, βιοτεχνίες και ένα εργοστάσιο κατασκευής σαπουνιού που τα απορρίματά του σχημάτιζαν ένα ξεχωριστό λοφίσκο, τη Σταχτοθήκη. Αν και είχαν προηγηθεί κάποια μικρά ευρήματα στην περιοχή, η θέση και η ταυτότητά του αποκαλύφθηκαν τυχαία το 1863, όταν ο τροχός μιας άμαξας που έκανε αμμοληψία στην περιοχή «βρήκε» στο ανθέμιο της ψηλής μαρμάρινης στήλης του Αγάθωνος και του Σωσικράτους, δύο μετοίκων από τον Πόντο. (Διακρίνεται σε δεύτερο πλάνο στη φωτογραφία.) Η ανακάλυψη του πιο σημαντικού νεκροταφείου της αρχαίας Αθήνας, του «Νεκροταφείου της Αγίας Τριάδας», όπως έγινε τότε γνωστό, δημιούργησε τέτοια αίσθηση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ώστε η θέση αυτή επιλέχθηκε για την υποδοχή και την παράδοση των κλειδιών της πόλης στο νεαρό βασιλιά Γεώργιο Α΄ κατά την άφιξή του στην Ελλάδα στις 30 Οκτωβρίου 1863. Σε αυτή τη μικρή αρχαία οδό της φωτογραφίας βρέθηκαν τελικά πολλά από τα καλύτερα διατηρημένα ταφικά μνημεία του Κεραμεικού, κάτι που της χάρισε και το όνομά της: «Οδός των Τάφων».
Οι συστηματικές ανασκαφές στο χώρο ξεκίνησαν το 1870 και συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Στα πλαίσια αυτών το 1931 κατεδαφίστηκε το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας, που βλέπουμε στο βάθος, για να γίνουν ανασκαφές στο ύψωμα που υπήρχε κάτω από αυτό. Το εκκλησάκι αντικαταστάθηκε αργότερα από μια νέα μεγαλύτερη εκκλησία, που κατασκευάστηκε σε σχέδια του Τσίλερ.
Ας σημειώσουμε, τέλος, ότι αριστερά από το ανθέμιο της στήλης του Αγάθωνος και του Σωσικράτους, διακρίνουμε και μια καμινάδα από το εργοστάσιο του φωταερίου, η κατασκευή του οποίου ξεκίνησε το 1857.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου