Στο Ζάππειο μια μέρα περιπατούσα…

Το καφενείο «Ζαχαράτος» στο Σύνταγμα. Φωτογραφία από τον ιστότοπο «Η Παλιά Αθήνα».

Άθλιο, λαβωμένο, ρυπαρό, λεηλατημένο, ερημωμένο και ερειπωμένο… αυτοί και οι συνώνυμοι χαρακτηρισμοί αφθονούν στα ρεπορτάζ της τελευταίας διετίας για το αθηναϊκό κέντρο. Οι εικόνες από το ρημαγμένο σιντριβάνι στην πλατεία Συντάγματος και τα γκραφίτι στα μνημεία, από τις σπασμένες βιτρίνες των εμπορικών καταστημάτων και τα πυρπολημένα κτίρια είναι πολύ πρόσφατες και ακόμη παρούσες στην καθημερινότητά μας για να τις απωθήσει η μνήμη. Όχι για όλους βεβαίως. Ο Θωμάς Σιταράς, συγγραφέας του βιβλίου «Η παλιά Αθήνα ζει, γλεντά, γεύεται. 1834-1938» (Ωκεανίδα, 2011) αισθάνεται πανευτυχής όταν κάνει περίπατο στο κέντρο της Αθήνας.

«Αισθάνομαι πως περπατώ σε ζωντανό μουσείο», μας λέει, γιατί τα μάτια του δεν αντικρίζουν τη θλιβερή εικόνα του σήμερα. «Κάνοντας ζουμ στα παλιά προσπαθώ να φανταστώ πώς ήταν η Αθήνα τότε, από τα χρόνια του Όθωνα ως τις παραμονές του Β’ Παγκοσμίου πολέμου». Είναι η περίοδος της νεανικής ηλικίας της σύγχρονης Αθήνας, και τον γοητεύει. «Κάθε ιστορική περίοδος έχει τις ιδιομορφίες της. Εκείνο που κυριαρχεί στα χρόνια 1834-1938 είναι η προσπάθεια να φτάσουμε από το μηδέν σε πολύ καλό σημείο», σχολιάζει. Είναι τα χρόνια που το χωριό της μεταοθωμανικής εποχής οικοδομείται σε μια σύγχρονη, κοσμοπολίτικη μητρόπολη, με τον Βασιλικό Κήπο, τις πλατείες, τα μεγάλα έργα και τα νεοκλασικά κτίρια που θαυμάζουμε. Αυτήν την Αθήνα, την οποία περιέγραψε με ενάργεια στο βιβλίο του, παρουσιάζει τώρα πλουσιότερη, με εικόνα, κείμενο και ήχο, στον ιστότοπο www.paliaathina.com.

Παλιές φωτογραφίες, ρεπορτάζ εφημερίδων, διαφημίσεις για μπισκότα, τσιγάρα, τσιτσιμπίρα αλλά και γνήσια ρεβόλβερ (!), ιστορίες χρονογράφων και λογοτεχνών, ένα ετερόκλητο υλικό που δεν στάθηκε δυνατόν να περιληφθεί στο βιβλίο, απλώνεται τώρα στο site και συνοδεύεται από χάρτες, mp3 του «Μπαρμπα-Γιάννη κανατά», της «Μοδιστρούλας» και άλλων καντάδων και σουξέ της εποχής, από ατζέντα εκδηλώσεων σχετικά με την παλιά Αθήνα και από συνεντεύξεις προσώπων που έχουν τη θέση τους στην αφήγηση της ιστορίας της Αθήνας, όπως ο παλαιοπώλης του Μοναστηρακίου Γιώργος Παπαδάτος και ο Ευτύχιος Αλεξανδράκης, ο πιο παλιός έμπορος των Αθηνών.

Ο ιστότοπος θα ενημερώνεται τακτικά με νέες ιστορίες, συνεντεύξεις και οπτικοακουστικό υλικό αλλά και με πληροφορίες για ενδιαφέρουσες επισκέψεις σε μέρη της Αθήνας που τα προσπερνάμε ανυποψίαστοι για τη σημασία τους στην ιστορία της πόλης. «Κάθε δρόμος, κάθε στενή πάροδος κρύβει και μια ενδιαφέρουσα ιστορία», λέει ο Θωμάς Σιταράς. Θα ήθελε να δει, σε σημεία της Αθήνας με ιστορική σημασία, βιτρίνες με παλιές φωτογραφίες και σύντομα κείμενα στα ελληνικά και στα αγγλικά να ενημερώνουν και να θυμίζουν την αίγλη και τη γοητεία της παλιάς πόλης. «Είναι μια κίνηση με μικρό κόστος που μπορεί να γίνει άμεσα», υποστηρίζει.

Αναρωτιέστε από πού πήρε η συνοικία του Ψυρρή το όνομά της, ποιοι ήταν οι πρώτοι ληστοφυγόδικοι κάτοικοί της, πώς τους περιέγραφε ο Τύπος, η λογοτεχνία και οι σκιτσογράφοι της Belle Époque; Αρκεί να επιλέξετε τη γειτονιά στον χάρτη της Αθήνας που ξετυλίγεται στον ιστότοπο και να ακολουθήσετε τους συνδέσμους που εμφανίζονται.

Ο συγγραφέας προσκαλεί όσους έχουν ιστορίες, φωτογραφίες και κάθε είδους οπτικοακουστικό τεκμήριο για την παλιά Αθήνα να τα μοιραστούν με τους υπόλοιπους μέσω του site, το οποίο θα ήθελε να εξελιχθεί σε κέντρο ενημέρωσης για ό,τι αφορά την παλιά Αθήνα, σε ιστότοπο ο οποίος θα συγκεντρώνει πληροφορίες που κινδυνεύουν να χαθούν για μια εποχή που «αναδεικνύει τη θέληση και τη δημιουργικότητα των Αθηναίων όλων των τάξεων, ανδρών και γυναικών, οι οποίοι προσπάθησαν με πνεύμα και χιούμορ να αντιδράσουν σε πολέμους, σε δυστυχίες, σε επιδημίες, στο πλήγμα της Μικρασιατικής Καταστροφής και στο Κραχ του 1929 και στις επιπτώσεις τους και να ζήσουν». Το παρελθόν μας δείχνει τον δρόμο…

ΠΗΓΗ