Το Μυστικό του Χρυσού Λουλουδιού

«Το Χρυσό Λουλούδι είναι το Φως»

Το Μυστικό του Χρυσού Λουλουδιού είναι ένα αινιγματικό κινέζικο βιβλίο. H προέλευσή του είναι σκοτεινή. Φαίνεται ότι η γνώση που περιέχει, αρχικά, μεταδινόταν προφορικά. Αργότερα κυκλοφόρησε σε μορφή βιβλίου πιθανόν την εποχή της δυναστείας Τάγκ. Αποδίδεται στον Λου Γιέν ο οποίος ήταν γνωστός ως «ο Φιλοξενούμενος του Σπηλαίου». Αυτό μας κάνει να σκεφτούμε ότι πρόκειται για κάποιον ερημίτη του Ταοϊσμού. Άλλωστε οι διδασκαλίες τις οποίες περιέχει το κείμενο είναι Ταοϊστικές. Αργότερα ο σοφός αυτός ταυτίστηκε με έναν από τους οκτώ Aθανάτους του Ταοϊσμού, κάτι το οποίο δείχνει το υψηλό επίπεδο στο οποίο θεωρήθηκε ότι βρισκόταν. Στη Δύση το κείμενο το έκανε διάσημο ο Ρίτσαρντ Βίλχελμ, σημαντικός Γερμανός σινολόγος, ο οποίος έκανε και μια μνημειώδη μετάφραση του Ι Τσιγκ, του περίφημου Βιβλίου των Αλλαγών.

Κατ’ αρχήν να σημειώσουμε ότι πρόκειται για ένα πολύ μικρό βιβλίο, παρόμοια με το «Τάο Τε Τσιγκ» του Λάο Τσε. Όμως οι διδασκαλίες του είναι πολύ βαθιές. Πρόκειται για ένα έργο εσωτερικής αλχημείας. Η αλχημεία, μια λέξη και μια επιστήμη παρεξηγημένη στη Δύση, θεωρείται ότι ήταν μια από τις ενασχολήσεις των Ταοϊστών σοφών. Ποιος ήταν ο στόχος της; Εξωτερικά ήταν η ανακάλυψη του «Πόσιμου χρυσού» ή «Ελιξίριου της ζωής». Εμείς θα το μεταφράζαμε ως Μυστικό της Αθανασίας ή Αθάνατο Νερό στη λαϊκή παράδοση. Σε άλλες εξωτερικές εκδοχές στόχος ήταν η δημιουργία χρυσού με τεχνητό τρόπο. Αυτός ο στόχος αποδίδεται και στους Δυτικούς αλχημιστές. Όμως από εσωτερική άποψη ο σκοπός της αλχημείας, τόσο στην Ανατολή όσο και στην Δύση, ήταν η αναζήτηση του Εσωτερικού Χρυσού που βρίσκεται στον άνθρωπο, δηλαδή του αθάνατου πνεύματός του, η μετάλλαξη του μολυβιού της κατώτερης εξωτερικής προσωπικότητας στο χρυσό της εσωτερικής. Με μια τέτοια θεώρηση η προσέγγιση του κειμένου μας αλλάζει εντελώς προσανατολισμό και χαρακτήρα. Βέβαια συνεχίζει να είναι αινιγματικό, λόγω του ότι -όπως και τα παρόμοια Δυτικά κείμενα- γραμμένο σε εποχές διώξεων, έπρεπε να δώσει τις διδασκαλίες με καλυμμένο τρόπο. Αυτό βέβαια δημιουργεί τις διαφορετικές προσεγγίσεις αλλά και παρεξηγήσεις.

Οι βασικές έννοιες του κειμένου λοιπόν συσχετίζονται τόσο με το Τάο Τε Τσιγκ του Λάο Τσε, όσο και με τις έννοιες του Ι Τσιγκ του Βιβλίου των Αλλαγών. Τόσο το ένα όσο και το άλλο, τοποθετούν τον άνθρωπο σε αρμονία με τη φύση. Στο Τάο* βρίσκουμε την έννοια του Δρόμου, του Νοήματος της Ζωής, ενώ στον Νόμο των Αλλαγών βρίσκουμε την έννοια της αέναης ροής και της συνεχόμενης εναλλαγής, διδασκαλία η οποία συνοψίζεται στο ρητό του Ηράκλειτου «Τα πάντα ρεί».

Ο Κάρλ Γιούγκ στην εισαγωγή του στην γερμανική έκδοση του βιβλίου του Χρυσού Λουλουδιού, εκτός από το Τάο, αναφέρεται και στην Κυκλική Κίνηση και το Κέντρο. Η κυκλική κίνηση θεωρείται ότι ήταν πάντα στη σωστή της έννοια, μια κίνηση η οποία προϋποθέτει ένα κέντρο για να είναι κυκλική, αλλά και ότι οδηγεί προς το Κέντρο. Επομένως θα είναι σπειροειδής ή θα βασίζεται σε συγκεντρικούς, όλο και μικρότερους κύκλους. Οδηγεί τον άνθρωπο στο να ανακαλύψει το κέντρο του, διαφορετικά πρόκειται για «φαύλους κύκλους» που δεν οδηγούν πουθενά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και η εξάσκηση σε κάποια εσωτερικά φιλοσοφικά συστήματα κινέζικων Πολεμικών Τεχνών βασίζεται στο βάδισμα σε κύκλο.

Αρχικά μας λέει τι είναι το Χρυσό Λουλούδι. Το Χρυσό Λουλούδι είναι το Φως και βρίσκεται μέσα στον άνθρωπο. Όμως σύμφωνα με τη θεωρία της κίνησης και της εναλλαγής το φως κινείται. Υποκρύπτεται στο κείμενο ότι ο άνθρωπος αφήνει το φως να εξωτερικεύεται και να χάνεται. Η δύναμη της ζωής την οποία έχει μέσα του, ξοδεύεται ασυλλόγιστα σε κατώτερους στόχους. Αυτό που πρέπει να κάνει ο άνθρωπος -σύμφωνα πάντα με το κείμενο- είναι να ανακαλύψει και να εργαστεί πάνω στην «οπισθόδρομη κίνηση του φωτός», δηλαδή να στραφεί προς τον εσωτερικό του κόσμο, να ξεκινήσει μια «Εσωτερική Αναζήτηση». Αυτό είναι κάτι το οποίο συναντούμε σε όλες τις μεγάλες διδασκαλίες αλλά και συμβολικά στους μύθους όλων των λαών. Πρόκειται για το «κοίταγμα προς τα μέσα» το «Έσω Βλέπε» το οποίο προέτρεπε ο μεγάλος στωικός φιλόσοφος-αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος.

Αφού ο άνθρωπος ξεκινήσει αυτήν την εσωτερική αναζήτηση και κίνηση, θα ανακαλύψει κάποια στιγμή το κέντρο του. Θα χρησιμοποιήσει τη δύναμη που βρίσκεται στο κέντρο αλλά και θα το προστατεύσει.

Στη διαδικασία αυτή γεννιέται κυριολεκτικά ένα «έμβρυο» μέσα στον άνθρωπο. Πρόκειται για το έμβρυο του πνευματικού ανθρώπου. Ένας δεύτερος εαυτός. Αυτός ο εαυτός είναι μωρό για τους περισσότερους ανθρώπους και έτσι δεν μπορεί να κυβερνήσει τη ζωή τους. Οπότε έρχεται κάποιος «σφετεριστής» και κάθεται στον θρόνο του. Αυτό είναι πάλι κάτι το οποίο συναντούμε σε πολλούς μύθους. Πάντα ό ήρωας δεν κατέχει τον θρόνο, αλλά για να τον κατακτήσει, πρέπει να κατακτήσει πρώτα τον εαυτό του, μέσα από δοκιμασίες και κατορθώματα. Σύμφωνα με το κείμενο η διαδικασία της γέννησης αυτού του πνευματικού εμβρύου είναι παρόμοια με οποιουδήποτε άλλου εμβρύου: Κυοφορείται, γεννιέται, τρέφεται, μεγαλώνει. Οι φάσεις της γέννησης και της ανάπτυξης του πνευματικού αυτού «παιδιού» που γεννιέται μέσα στον άνθρωπο, είναι οι φάσεις του Αλχημικού Έργου. Είναι κρίμα να σκεφτούμε ότι σε κάποιους ανθρώπους αυτό το έμβρυο δεν γεννιέται ποτέ. Αυτό γίνεται, επειδή στους περισσότερους ανθρώπους κυριαρχεί η «εξώστροφη κίνηση». Όμως για να γεννηθεί και να αναπτυχθεί αυτό πνευματικό έμβρυο χρειάζεται η ανάπτυξη και η χρήση της «εσώστροφης κίνησης» δηλαδή ο άνθρωπος να στραφεί προς τα μέσα όπως αναφέραμε και παραπάνω.

Αφού λοιπόν γεννηθεί το έμβρυο χρειάζεται καθημερινή προσπάθεια με συνεχόμενη συγκέντρωση και διαλογισμό, για να αναπτυχθεί και να μεγαλώσει. Η διαδικασία μοιάζει με αυτήν του σκαραβαίου, ο οποίος μέσα σε μια μπάλα κοπριάς κυλάει το αυγό του, από το οποίο θα γεννηθεί ένας άλλος σκαραβαίος, που κάποια στιγμή θα πετάξει προς το φως, προς τον ήλιο. Ο σκαραβαίος στην αρχαία Αίγυπτο ήταν το σύμβολο του Μαθητή.

Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα – αφορισμούς που αναφέρονται στο βιβλίο:

«Όποιος αναζητάει την αιώνια ζωή, πρέπει να ψάξει να βρει τη θέση απ’ όπου ξεκινούν αρχικά η ουσία και η ζωή».

«Το νόημα του Ελιξηρίου της Ζωής βασίζεται ολοκληρωτικά στην οπισθόδρομη μέθοδο».

«Μόνο με τον στοχασμό και την ηρεμία δημιουργείται η αληθινή διαίσθηση.

Όλες οι μέθοδοι έχουν την πηγή τους στην ηρεμία. Αυτή η θαυμάσια μαγική μέθοδος δεν μπορεί να βυθομετρηθεί».

«Ολόκληρη η καρδιά παρακολουθεί αυτό που είναι μέσα. Η παρατήρησή της είναι εσωτερική. Οι σκέψεις δεν στρέφονται προς τα έξω».

«Όταν υπάρχει βαθμιαία επιτυχία στην κυκλοφορία του φωτός, ο άνθρωπος δεν πρέπει να εγκαταλείψει τις συνηθισμένες ασχολίες του…η ταυτόχρονη εκτέλεση των εγκόσμιων καθηκόντων δεν αποτελεί εμπόδιο» ( εδώ αντίθετα με ότι πολλοί νομίζουν, τονίζεται το ότι η εσωτερική εργασία δεν προϋποθέτει απαραίτητα να αποχωριστεί κανείς από τον κόσμο και τις καθημερινές του ασχολίες).

Αυτά είναι κάποια από τα πιο απλά αποσπάσματα από το βιβλίο του Χρυσού Λουλουδιού. Περιέχει βέβαια και αρκετά άλλα τα οποία μπορεί να επιλέξει ο αναγνώστης. Επίσης υπάρχουν πολλά γραμμένα με εντελώς συμβολικό χαρακτήρα. Σημαντικό τμήμα μέσα στο κείμενο αποτελούν οι αναφορές στην αναπνοή και στο σωστό τρόπο εκτέλεσής της. Αυτό μας θυμίζει ότι μέσα στο πλαίσιο του Ταοϊσμού υπήρχαν ασκήσεις που είναι ίδιες με τις ινδικής Χάθα Γιόγκα.

Περιληπτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα απαραίτητα εργαλεία για το έργο στο οποίο αναφέρεται το βιβλίο είναι ο διαλογισμός, η συγκέντρωση, η εναρμόνιση των φυσικών λειτουργιών μεταξύ τους και με τη φύση, η σταθερότητα στην εργασία και τελικά το «να βλέπει κάποιος με την καρδιά». Αυτό το τελευταίο θέλει να μας δείξει ότι χρειάζεται να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε με τον καθημερινό κοινό νου και την ψυχρή υπολογιστική λογική, για να ξεκινήσουμε μια εργασία εσωτερικής μετάλλαξης πάντα προς το καλύτερο. Αυτό που απομένει είναι ο καθένας να διαβάσει αυτό το μικρό αινιγματικό βιβλίο με ανοικτή καρδιά και χωρίς προκαταλήψεις. Και όπως αναφέρεται στο βιβλίο:

« Η γη που δεν είναι πουθενά αυτή είναι η αληθινή πατρίδα»

* Η Λέξη Τάο πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι έχει πάρα πολλές σημασίες.

«Όποιος αναζητάει την αιώνια ζωή, πρέπει να ψάξει να βρει τη θέση απ’ όπου ξεκι- νούν αρχικά η ουσία και η ζωή».

Βιβλιογραφία:

– Το Μυστικό του Χρυσού Λουλουδιού. Μετάφραση Σοφίας Άντζακα, Εκδόσεις Σπαγειρία,1989

– Τσι Σου, Γιόγκα Ταό, Εκδόσεις Θυμάρι, Αθήνα, 1984


– Michel Echenique, Ο Εσωτερικός Δρόμος των Πολεμικών Τεχνών, Εκδόσεις Νέα Ακρόπολη, Αθήνα, 1998

ΠΗΓΗ